Wikipedia:WikiForHumanRights 2022 in Northern Ghana

WikiForHumanRight2022 Campaign logo
WikiForHumanRight2022 Campaign Image
Beautiful View of Kakum_forest in Ghana
Plastic Pollution in Ghana
Third_highest_point_in_Ghana
An Elephant in its Natural Ecosystem
BeautifulLandscape
Market Women in Northern Region, Ghana

WikiForHumanRights nyεla tinduya molo molibu (kampeeni)  laɣingu din be Wikipedia dundɔŋ ni yuuni kam silimiin goli April mini May goli ni, n-sabira sɔŋda ka lahi chεri ka niriba baŋdi Daadam yolisim bee bε ni simdi binshεŋa andunia yaɣa yaɣa Wikipedia dundɔŋ ni. Yuuni ŋɔ, ti zaŋla ti nini kpa Ghana tudu bɔba yaɣa ni ti wuhi ba yεltɔɣikpana zaŋ kpa andunia namatεri daalaafee polo, di bahibamdi tingbani biεhigu tulim mini di maasim saɣimbu polo ni di barina ni shεŋa Ghana yaɣili, ka di nyεla ti mini ninvuɣ’ shεba ban be andunia yaɣa n-laɣim ni ti tum tuuni ŋɔ. Lala tuma ŋɔ (vagɔɣu) ŋɔ nini yεn kpala di ni yεn niŋ shεm m-pahi ka kpaŋsi yεltɔɣikpana din kpini “ Andunia namatεri Alaafee” din nyε yɛltɔɣizuɣu zaŋ ti WikiForHumanRights yuuni 2022.

Tuma ŋɔ nini yεn kpala daadam yolisim dariza zaŋ chaŋ Andunia namatεri, tingbani biεhigu tulim mini di maasim ni daadam biεr’ suŋ,  di bahibamdi ʒɛmani shεli din pali ni barinanima ka di bi yi shεli m-pahila andunia namatεri ni saɣim ni tingbani biεhigu tulim mini di maasim yεlimuɣisira zuɣu. Andunia namatεri daalaafee yolisim nyεla UN nima yolisim zaligu ni saɣi n-ti shεli, amaa ka lahi nyε so’ shεli din gbundi daadama yolisim mini dunia tingbana yaɣa ata shεli tɔbu ni tuhiri bee m mali yεlimuɣira ŋɔ: tingbani biεhigu tulim mini di maasim, saɣimbu nti pahi ti ni kɔŋ binkɔbiri mini mɔri biεhigu shee la (namatεri). Kamani UN andunia namtεri laɣingu ni kpaŋsi binshεli la: di tu ni ti bo Peace with Nature, ka daadama yolisim tu ni di nyε di maligu daantaliga.

.

Yεltɔɣikpani mali niŋ

Yuuni ŋɔ kampeeni ŋɔ nyεla din nini yεn kpa andunia namatεri  daalaafee yolisim din yεltɔɣikpana yεn nyε:

  •  Andunia namatεri adalichi dariza, tingbani biεhigu tulim mini di maasim adalichi,ni daadama yolisim din jεndi dundɔna ni, tingbani zaa ni tinduya zaa zaɣisim zaŋ chaŋ tingbani biεhigu yεlimuɣisira polo.
  • Daadam biεr’ suŋ zaŋ chaŋ andunia namatεri ni wurim ka di nyεla biεhigu n-saɣim li, di mi nini ni yεn kpa shεli nyεla di bukaata ni nyε shεli zaŋ ti daadam yolisim shεŋa ŋan pahi kamani (di ni n-nyε saɣimbu mini alaafee, kom yolisim ni ŋan kam pahi).
  • Binkɔribiri mini mɔri biεhigu shee ni daadama yolisim (bε ni simdi shεli)- di yεn wuhila daadam biεr’ suŋ ni be bee m-pa andunia namatεri zuɣu shεm

Saha shεli Tuma ŋɔ ni Yεn Tum mali niŋ

Tuma ŋɔ yεn pili la Silimiingoli April biεɣupinaanahi dali yuŋ agbaa zaŋ hali ni Silimiingoli May biεɣupinaahi dali yuŋ kurugu piniyini yi daa yaɣi minti pihinu ni awei.

Tuma (vagɔɣu) ŋɔ Zalisi mali niŋ

  1. Namma/lεbigimi lahabali ka di ni too paai bytes tuhi pihita (3000 bytes)
  2. Lahabali maa bi tu baʒini n-lεbigi li.
  3. Lahabali maa tu ni di nam bee n-lεbigila silimiingoli April biεɣ’ pinaanahi dali zaŋ hali May goli biεɣ’ pinaanahi yuuni 2022.
  4. Lahabali maa tu ni di kpini yεltɔɣakpani maa, andunia namatεri daalaafee yolisim.
  5. Di bi tu ni lahibali maa birigi Wikipedia tuma zalisi.
  6. Di tu ni lahabali maa karimbu bachinima paai kamani bachi kobiga.
  7. Di tu ni dagbani Wikipedia lahabali maa tu ni di mali kundivihira paai dibaanahi.
  8. Lahabali kam tu ni mali anfooni din wuhiri lahabali maa ni yεri shεli maa, a ni tooi nya anfoonima ŋɔ la Wiki Loves Earth 2021 in Ghana.

Lahabali shεŋa Din Tu Ni Di nam bee N-kpaŋsi mali niŋ

Dihimi lahabili maa zuɣu ni ka di zaŋ a chaŋ luɣ’ shεli polo a ni yεn nam Dagbani wikipedia lahabali. Yulimi kpe n-nya:

English Wikipedia Topic List

  1. Human Rights
  2. Right to a Healthy Environment
  3. Children's Rights
  4. Right to life
  5. Right to food
  6. Right to health
  7. Human right to water and sanitation
  8. Women's rights
  9. Human rights Activist
  10. Intergenerational equity
  11. Feminization of poverty
  12. Biodiversity Loss
  13. Convention on Biological Diversity
  14. Ecosystem Services
  15. Overexploitation
  16. Aarhus Convention
  17. Ecological resilience
  18. Biodiversity loss
  19. Environmental Impact of Agriculture
  20. Land Defender
  21. Indigenous land rights
  22. Indigenous and community conserved area
  23. Pollution
  24. Agricultural Pollution
  25. Air Pollution
  26. Plastic pollution
  27. Water Pollution
  28. Marine Pollution
  29. Soil Contamination
  30. Energy, Poverty and Cooking
  31. Sacrifice Zone
  32. Circular Economy
  33. Basel Convention
  34. Climate Change
  35. Loss and Damage
  36. Paris Agreement
  37. Climate Finance
  38. Climate Change Vulnerability
  39. Climate Litigation
  40. Climate justice
  41. Human Rights and Climate Change
  42. Climate Crisis
  43. Climate Movement
  44. Common but Differentiated Responsibility

Zaŋmi a ni nam lahabali shεŋa yuya (kpεhi kpe) A yi bɔri ni a nya pɔri zaŋ jεndi a ni tum tuun’ shεli nyin,

  • Kpεma Fountain tool
  • Dihimi zaŋ tahi
  • Sabimi lahabali shεli a ni nam maa yuli
  • Ka dihi din paya ka lahi dihi zaŋ pahi
  1. Ŋun sabi nyaŋ sokam –Shiiri kɔbisinu (Gh500
  2. Ŋun paya sabi nyaŋ sokam- shiiri kɔbisinahi (Ghc 400)
  3. Destubbbed Dagbani Wikipedia lahabaya (ŋun tɔhi pam) – shiiri kɔbisita (Ghc 300
  4. Paɣa ŋun tɔhi pam – shiiri kɔbisita (GHc 300)
  • (Baŋmi ŋɔ: bε yεn ti ti la pina ŋɔ zaa la pina gban’ bihi zuɣu ka di pala laɣ’ piεligu)

Ban Yεn Yuuni Tuma ŋɔ Zuɣu. mali niŋ

  1. Dhee jah -   ŋun yuuni tuma ŋɔ chandi, ŋuna n-yεn yuuni fountain tool zuɣu, ka laɣim/-si pɔri.
  2. Dnshitobu - ŋuna n yεn labi yuli lahabaya ka ti pɔri.
  3. Khadija Abubakari - n yεn laɣim pɔri.
  4. Achiri Bitamsili - n yεn nyε karimba

Ban Tumdi Tuma Ŋɔ mali niŋ

Zaŋmi a yuli m-pahi ban tumdi tuma ŋɔ yaɣili.

  1. Alhassan Mohammed Awal
  2. Alhassan Peter
  3. Munkaila Sulemana
  4. Sir Amugi
  5. Tahiru Rajab
  6. Attah Mohammed
  7. Issah iddris
  8. Yakubu Fadilatu
  9. Abubakar280
  10. Dnshitobu
  11. Marikanzy
  12. Faakorafik

A ni yεn tooi bɔhi bɔhisi luɣ’ shεli polo? mali niŋ

  • Luɣ’ shεli polo a ni ni tooi bɔhi bɔhisi ka niŋ tɔɣino nyεla fiila dibu yaɣili Talk page.
  • A ni tooi lahi bo n nya ti dagbani.wikimedians@gmail.com

Che ka ti mini a pɔha yoo taba mali niŋ