Salima:Wanzam Tuma

Dahinshɛli, ka Azima mini Azindoo daa yi shikuru n-kuna ka Azima yɛli o tuzo Azindoo: “M ma ni daa dɔɣi bidibil' so Asibiri dali maa, biɛɣuni n-sa nyɛ o zuɣu pinibu dinzuɣu ti sa bi yɛn chaŋ shikuru. Di tu ni ti nya bɛ ni yɛn ti o yuli shɛm.” Azindoo ŋun yɛli: “N na ʒin nya bɛ ni pindi bia zuɣu shɛm, ti sa kuli yɛn kpaŋla ti maŋa n-nya chaŋgam ni waŋgam.”

Biɛɣu ni daa neei ka Azindoo mini Azima su kom ka mali shili n-guli din kam yɛn niŋ. Bɛ daa koli n-neei bɛ yili maa zaa ka zali saamba kuɣ’ ʒiina gili luɣilikam. Niriba daa laɣinya chisimam ni suhupiɛlli. Azima mini Azindoo daa kpe bɛ ma duu ni bɛ ti puhi o mini bihi piriba Neena dasiba. Bɛ kpɛbu saha maa ka do’so gba daa paana ni o kol’ bila.

Azindoo daa bɔhiya: “Yapolo doo m-bala?” Azima ŋun labisi o: “M ba wanzam m-bala. M ba n-sa ti o suuna guli ni o kana.” “Bɔ ka o niŋda?” Azindoo bɔhiya. M ma Neena ŋun labisi o: “O pindila bilɛri ka gundi bɛ ban nyɛ bidibisi. O lahi chihirila chiha balibu ka kpari kafu. Azima bɔhi o ma ni bɔ n-nyɛ kafu kpabu? Ka o yɛli o, ni di nyɛla yiligu ka bɛ mali ŋa n-vɔri ʒi' kpula daadam ningbuna ni di yi niŋ ka o ka alaafee. Wanzama lahi pindi ninkura gba.

Bɛ daa kuli yɛri maa ka wanzam shili bimi zaa. Bɛ daa bo ʒishee n-ti o ka o ʒini ka zaŋ bia maa yina ka o ti pini o nyam. Piliŋ ka o daa yihi o koligu maa ni na m-pini bia maa zab’biɛri maa zaa bahi ka guni o. O daa yɛli Azima ni o bolimi o ba na. Wanzam maa daa bɔhi m ba Kpaturi ni o chihimi bilɛɣu maa chihili? O daa saɣiya ni o chihimi o amaa yɛlli ŋɔ daa bi niŋ bihi maa nyaɣisim. Bɛ daa yɛli m ba Kpaturi ni ʒemana shɛli ni ti ni pa be ŋɔ, so bi lahi chihiri o bia chiha. Lala niŋsim ŋɔ nyɛla din saɣindi bihi niŋgbuna. M ba Kpaturi daa wum n-ti bihi maa ka daa yɛli wanzam maa ni o di lahi chihi o. M ba Wanzam daa deegi o laɣifu mini kawana nti pahi beenkpaa labi yiŋa.

“Yi maraaba”, bihi piriba Neena yɛliya ka paɣiba daai saɣi: “Ti gɔmi na.” Azindoo daa lahi bɔhi o ma ni ka yapolo paɣiba m-bala? Ka m ma Neena yɛli: "M mini ba m-be susu laɣiŋgu ni. Alahiri dali kam ka ti laɣinda n-tɔhiri susu n-sɔŋdi taba. Ti puuni so yi mali amiliya bee suuna, ti darila chibiti mini duɣili nɛma n-chaŋ ti tabi n-sɔŋ dilana." Susu laɣiŋgu maa daa ʒi nɛma pam na suuna yili maa n-ti ti bihi piriba Neena. Lala laɣiŋgu ŋɔ daa nyɛla din sɔŋdi Dinyokpaligu paɣiba pam. Bɛ daa tɔhiri susu maa n-dari bɛ neen’ bɔra mini bɛ taalianima n-kuni dabba ya. Azima daa yɛli Azindoo ni o gba yi ti bi paɣa o nyɛla ŋun yɛn kpe lala laɣiŋgu ni. M ma Neena daa ŋmaligi lihi ba ka la o kparima ni.

Bachi biɛlima

Karimi salinli shɛli din be zuɣusaa ŋɔ ka booi di bachi gahinda gbuna ni. Lɛbigim lala bachi gahinda ŋɔ silimiinsili ni n niŋ a kundi sabirili puuni.

Bɔhisi

Labisim bɔhisi ꬼɔ viɛnyɛliꬼga 1. Azindoo mini Azima ma yuli lee nyɛla wula lahibali maa ni? 2. Wuhimi Wanzam tuma ayi shɛli din be lahibali ŋɔ ni. 3. Wula ka bɛ puhiri paɣidɔɣiso yili? 4. Wuhimi Susu daanfaani dibaayi ni nyɛ shɛli 5. Bɔ n-lee nyɛ kafu kpabu?

Tuma

1. Dimiya alizama n-jɛndi daliri shɛŋa din che ka ti bi lahi kpaŋsi chiha chihibu Dagbaŋ. 2. Kalimiya tuma neenshɛŋa Wunzam ni mali n-tumdi o tuma. 3. Wuhimiya bɛ ni mali binshɛŋa n-yɔri wanzam o yi tum o tuma n-naai suuna yili.