Salima:Ʒiɛmani ŋɔ Bia Yuli Bolibu

Mba Neindoo mini o paɣa Suhuyini n-ti pahi bɛ bihi zaa bela Kumasi. Tuma n-tahi Mba Neindoo Kanbɔŋ tiŋa ŋɔ. O tumdila niim buɣim tuma din be Kumasi maa.

Mba Suhuyini daa dɔɣila bidibiga Alaaba dali la. Di mini bɛ ni lan ka Dagbaŋ maa yoli, o bi niŋ zinchili. O bɔ soli n-garigi dɔɣim ban be Dagbaŋ zaa.

Lala ŋɔ zuɣu, Azindoo mini Azima ban nyɛ o tuzobihi la kpuɣi la napɔŋ n-chaŋ Kumasi ni bɛ ti nyɛ bia maa yuli ni yan boli shɛm.

Bɛ ni daa paai, mba Neindoo mini o paɣa daa niŋ suhupiɛlli pam. Bɛ mini bɛ tuzobihi ŋɔ daa ᶾiniya, ka o kahigi bɛ ni mali shɛli sham zaŋ chaŋ bia maa yuli bɔlibu polo. Amaa di zaa yɔli, Azindoo mini Azima daa na kuli mali bɔhisi pam bɛ tiɛha puuni. Azindoo daa bɔhi mba Neindoo ni wula ka bɛ yɛn niŋ nyɛ wanzam ka o guni bia maa suuna dali? Ka mba Neindoo daa garigin-yɛlo, ni o ni daa kuli dɔɣi dahinshɛli maa ka dɔɣiti daa guno ashibiti maani. Azima gba daa bɔhi mba Neindoo ni yu’bo ka bɛ yɛn bo n-ti bia maa. Ka o daa garigi n-yɛlo ni o mini o n-zaŋ bɛ zuɣuri n-gbaɣili taba n-wuhi Naawuni ka bo yu’shɛli bɛ ni bɔra n-ti bia maa. Bɔhigu din da bahindi nyaaŋa ka bɛ daa bɔhi nyɛla ni wula ka bɛ yan niŋ taari guli suuna da’zɔhigu dali. Ka o daa garigi n-yɛli ba ni o bola anfooni din be compiitani ka di nyɛ biliɛɣu anfooni n-zaŋ bahi pɔhim zuɣu din ni che ka zosimli mini mabiligu nyɛli.

Mba Neindoo ni labisi bɔhisi shem maa daa niŋ Azindoo mini Azima nyaɣisim pam, dama din pa Dagban yɛla pam daa naa niŋ muɣisigu pam.

Bɔhisi

Labisim bɔhisi ꬼɔ viɛnyɛliꬼga 1. Tuum’bo ka mba Neindoo daa lee tumda? 2. luɣ’dini ka o daa lee tumdi tuma ŋɔ? 3. Bo niŋbu ka Azindoo mini Azima daa lee chaŋ Kumasi ŋɔ? 4. Dabisi dini ka mma Suhuyini lee dɔɣi? 5. Wula ka Mba Neindoo daa yɛn niŋ ka zosimli mini mabiligu baŋ suuna maa yɛla?

Bachi biɛlima

Karimi salinli shɛli din be zuɣusaa ŋɔ ka booi di bachi gahinda gbuna ni. Lɛbigim lala bachi gahinda ŋɔ silimiinsili ni n niŋ a kundi sabirili puuni.

Tuma

1. Wuhimi zaamani ŋɔ suunanim ni kpalim niŋdi shɛm ka zaŋ buɣisi di ni daa be shɛm saha shɛli. 2. Wuhimi di ŋmahima din nyɛ yim ka wuhi di waliginsimnima. (ŋmahidili: zama laɣimbu, luɣishɛŋa di ni niŋda ni pina tibu)