Kuɣu

Dagbaŋ kuɣu nam ni pili shɛm

E-Class

Kuɣu piligu
tribal chief
TiŋaGhana Mali niŋ
Din be shɛli polonaTudu yaɣili Mali niŋ


Kuɣu nyɛla tiŋ' n be Naya tiŋgbani[1]. Naa yab Kuɣu Naa n-su Kuɣu nam. Naa Yabi Kuɣu-Naa Sibɛɛ Braimah n daa pili kuɣu nam. Kuɣu naa pahi nanima anahi la puuni ban' gbaari Ndan Yaa Naa di yi tiŋ ka Naa che Duniya ka siɣiri kpiimba.[2][3]

Piligu mali niŋ

Taarihi baŋdib' wuhiya ni Dagbaŋ nam piligu sa ka Naa Yabi Kuɣu Naa daa pun nyɛ Yɔɣu kpɛma, ni dama o daa nyɛla Naa Gbewaa bia, ka daa lahi nyɛ Naa Sitɔbu tuzobila. Dinzuɣu, Naa Nyaɣisi ni daa yɛn yi tɔbu, Kuɣu Naa Subee n-daa nyɛ ŋun lo tɔbu maa ti o ka daa lahi sɔŋ o pam zaŋ chaŋ tindaamba maa tuhibu polo. Naa Sitɔbu daa yihila Kuɣu Naa Subee ni o lihi sɔŋ o Yaaŋa Naa Nyaɣisi ka o yi tobu n-ti di nasara, ka Kuɣu Naa daa shiri zaŋ Naa Nyaɣisi n-yi tobu maa ka bɛ ti tuhi nyaŋ tindaanima ka Dagbaŋ yɛligi. Tɔ, lala zuɣu n-che ka Kuɣu Naa ti nyɛ Yɔɣu kpamba zaa kpɛma maa.

Kundivihira mali niŋ

  1. Ghana Districts: A repository of all Local Assemblies in Ghana.
  2. Head of Andani family now new Dagbon overlord (en-GB) (2019-01-20).
  3. MacGaffey, Wyatt (2013). Chiefs, Priests, and Praise-singers: History, Politics, and Land Ownership in Northern Ghana (in English). University of Virginia Press. ISBN 978-0-8139-3386-3.