Laadi Ayii Ayamba

Ghana siyaasa nira

E-Class

Laadi Ayii Ayamba
Member of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2013 - Silimin gɔli January 6, 2017
Piibupiibu yaɣili: Pusiga Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2012 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 7th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2017 -
Piibupiibu yaɣili: Pusiga Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2016 Ghanaian general election (en) Translate
Member of the 8th Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Translate

Silimin gɔli January 7, 2021 -
Piibupiibu yaɣili: Pusiga Constituency (en) Translate
N piigo niŋ: 2020 Ghanaian general election
Pusiga, Silimin gɔli December 25, 1961 (run 62)
O ya TiŋgbaŋGhana
Education
Shikuru shɛli o ni chaŋUniversity of Education, Winneba Bachelor of Education (en) Translate : education (en) Translate
Bala yɛlibu, sabbu bee buɣisibuSilmiinsili
Tuma
Tumakarimba kpema ni politician (en) Translate
AdiiniMusulunsi
O ni be paati shɛli niNational Democratic Congress


Laadi Ayii Ayamba nyɛla Ghana siyaasa paɣa ni jinaduu din pahiri anii la jintɔraba ni yino. O nyɛla jintɔra n-ti Pusiga piibupiibu yaɣili din be Upper East Region zaŋti National Democratic Congress paati.[1] O daa lahi pahi jinaduu din pahiri ayobu ni ayopɔin la ni. O nyɛla ŋun yɛri n-tiri paɣaba bɛri suŋ, ka lahi tohiri n-tiri paɣaba yɛltɔɣa jinaduu.[2][3] O nyɛla Daambolo n-ti Committee din su paɣaba mini bihi bɛhisuŋ (Gender and Children Affairs[4]) n-ti jinaduu din pahi ayobu zaŋ gbaai yuuni 2013 hali ni yuuni 2017[5].

Piligu bɛhigu mini Shikuru Baŋsim mali niŋ

Pusiga din be Upper East Region ka Laadi Ayii Ayamba yina, silimiin-goli December biɛɣu pishi ayobu dali yuuni 1961 ka bɛ dɔɣi O. O chaŋla O middle school Pusiga Con-tinuation Middle School. O daa tirisi chaŋ Gbewaa Training College n-ti yina lɛbi Karimma. O daa bi zani ka chaŋ University of Education, Winneba n-ti deei shahara gbaŋ din nyɛ Bachelor degree in Basic Education.[6]

Tuma mali niŋ

O daa pili karimma tuma zaŋ gbaai yuuni 1981 ti kpa 1991. O daa nyɛla Karimma kpɛma hali ni yuuni 2000 ka Ghana Education Service daa labi piigi O Officer in Charge of Day Nursery Schools.[6]

Siyaayasatali mali niŋ

Jintɔra mali niŋ

Laadi Ayii Ayamba nyɛla National Democratic Congress paati ni yino n daa di jinaduu kuɣu ŋɔ n-ti Pusiga piibupiibu yaɣili din be Upper East Region. O daa nyɛla nasara n gari o nyintahi Simon Akunye Atingban mini Osman Aludiba Ayuba ban daa pahi n kpaɣiri bori kuɣu maa. O daa di mi ni piibu kalinli tuhipiiya ni anu ni kobisinii ni pihinahi ni ayopɔin (15,847), kalinli din zaa yiɣisi tuhipihita yinika ni kobisinu ni pihiwɔi ni ayi (29.592) ka di zani kobigi puuni vaabu pihinahi ni ayopɔin, ni pɔnchi pisopɔin ni anii (46.78%).[7]

ECOWAS mali niŋ

Yuuni 2021, Laadi Ayii Ayamba mini Alexander Kwamena Afenyo-Markin, Abdul-Aziz Ayaba Musah, Johnson Kwaku Adu ni Emmanuel Kwasi Bedzrah daa po pɔri Extraordinary Session 2021 of the Parliament of ECOWAS din daa niŋ Freetown Sierra Leone.[8]

Chairperson on Committee of Gender and Children mali niŋ

Ŋuni n daa nya daanbolo zaŋ n-ti jina duu Komitii din jɛndi paɣa tali ni doo tali mini bihi. O daa zani Ghana zaani Geneva, din be Switzerland la di ni daa niŋ ka bɛ ʒini UN ʒinahigu din pahiri pihiyobu yini ka, ka di nyɛla bɛ niya nyɛmi bɛ ni yɛn niŋshɛm n tuhi kari gaŋbu kam din beni n yɛn chɛ ka paɣaba ku tooi niŋ tɔɣano zaŋ chaŋ Ghana toon tibo polo.[9] O tuma puuni, o daa gbaai ya ni o ni baŋ o ni yɛn doli so shɛŋa ka zali kpana kpa n tuhi kari nadaa ta'ada shɛŋa din mali barina.[9] O daa lahi tooi teei boli tiŋgbani ŋɔ ni mali so chibi shɛli ni di kpaŋsi biɛhigu ka tuhi kari fakari ka di bori kpaŋsibu din yɛn chɛ ka di paai tiŋ kpaŋsi n ti tabi sɔŋ pibuɣinsi ka bɛ chɛ kaaya chandi ka kpalim bɛ tiŋsi n bohim baŋsim din ni tooi tabi sɔŋsi bɛ biɛhigu mini tiŋ ka di ti tooni.[9] O ni daa nyɛ daanbolo zaŋ n-ti paɣa tali ni doo tali komitii maa, o daa kpaŋsi komitii ŋɔ gbaabu din daa nya ni di kpaŋsim paɣa tali mini doo tali baŋsim bohimbu shikuru ti ni din yɛn chɛ ka di gu ka taɣi bibili puli.[9][10]

Affirmative Action Bill mali niŋ

O nyɛla paɣa ŋun mali yeei ka gba daa saɣa n-ti Affirmative Action Bill mini zali kpan shɛŋa kam din nyɛ di saɣati ni paɣaba nyɛ ban gba yɛn be siyaasa tali ni ka lahi chɛ ka paɣaba yirina nti bori jintɔri tali yaɣa shɛŋa bɛ paati nim ni mali yaa din yɛn chɛ ka paɣaba gba tooi mali ban nya bɛ paɣa taba n zaya tiba siyaasa ni.[9]

Yuuni 2020 piibupiibu mali niŋ

O daa labi di o kuɣu yuuni 2020 piibupiibu din daa niŋ silimin goli December la ni ka nyɛla ni gbaŋ kali bɛla ka maa pihiyobu ni ata zuɣu.[11] O daa di la o mini ban daa kapaɣiri boli ŋɔ puuni yino ŋun daa vun mirina bɛla, Abdul-Karim Zanni Dubiure jintɔri zaŋ n-ti NPP ni gbaŋ tuhipia-anahi ni kobisiwai-pihita-yini ka (14,929) ka di yiɣisi vaabu 42.31% kobigi puuni ka o mi nya gbaŋ tuhipia-anahi ni kobisinii-pihiyobu-ni-ayobu (14,866) ka di yiɣisi vaabu 42.13% kobigi puuni.[12]

O daŋ mini Maŋ bɛhigu mali niŋ

Ayamba nyɛla musulimi. O lahi ka doo yili (ka mali bihi pia-ni-anu).[13]

Kundivihira mali niŋ