National Democratic Congress

Ghana siyaasa paati

C-Class

National Democratic Congress
political party
Di pilli ni28 Silimin gɔli July 1992 Mali niŋ
Yu'maŋliNational Democratic Congress Mali niŋ
Yu'ŋmaaNDC Mali niŋ
Ŋun piliJerry Rawlings Mali niŋ
DaanboloJohn Mahama Mali niŋ
Dunia yaɣiliAfrica Mali niŋ
TiŋaGhana Mali niŋ
Nira zaŋtiProgressive Alliance, Socialist International Mali niŋ
Political alignmentcentre-left Mali niŋ
Political ideologysocial democracy Mali niŋ
Di duzuɣu sheeAnkara Mali niŋ
SRGB nahingbaŋ hex triplet2E8B57 Mali niŋ
Lahabaya dundɔŋ din mali dihitabilihttp://www.ndc.org.gh/ Mali niŋ


National Democratic Congress (NDC)[1] nyɛla siyaasa laɣingu din be Ghana tiŋgbani puuni[2].

Piligu mali niŋ

Tum yuuni 1992, Ghana ni daa lɛbi Dɛmokratiiya tiŋgbani, ka NDC paati ŋɔ daa kpa[3]. Di nyinta' tuuli n-nyɛ New Patriotic Party (NPP) sokam ni mi shɛli Wɔbigu paati la. Jerry Rawlings n-daa pili lala siyaasa laɣingu ŋɔ (paati), ŋuni n-daa nyɛ "Head of State of Ghana" binshɛɣu din gbaai yuuni 1981 hali ni 1993 ka daa lahi nyɛ Ghana tiŋgbani zuɣulana yuuni din gbaai 1993 hali ni yuuni 2001 (1993-2001). Pɔi ka NDC ti naan yi kana nam ni, Provisional National Defence Council (PNDC) n-daa gbubi Ghana ni sooja gɔmnanti tali (military coup d'état), ka salo daa naan yi ti yina silimiin-goli December biɛɣu pihita ni yini yuuni 1981, n-ti duhi bɛ yee bori demɔkratia (piibu-piibu gɔmnanti) tali. National Democratic Congress (NDC) n-daa nyɛ paati shɛli bɛ ni kpa ni di gbubi Ghana tiŋgbani guhiri yuuni 1992 piibu-piibu (1992 elections), din ni ka bɛ daa pii Rawlings tiŋgbani zuɣulana, ka lahi labi piigi o yuuni 1996. Rawlings ni daa di n-ʒini gbana zuɣu pahi buyi, o nam daa kpaaya yuuni 2001. NDC daa luya yuuni 2000 piibu-piibu ni, ka John Evans Fiifi Atta Mills daa naan yi lahi nyɛ nasara yuuni 2008 piibu-piibu ni. NDC n-daa kpa "1992 constitution of Ghana".

Di Nahingbaŋ mali niŋ

NDC paati nahingbaŋ nyɛla takayuya, ka di mali torili zuɣu di nyoli ni. Paati maa nahingbana n-nyɛ: zaɣi ʒee (red), zaɣi piɛlli (white), vakahili (green), ni zaɣi sabinli (black). Di taachi mi n-nyɛ "Unity, Stability and Development. "Dunia laɣinsi shɛŋa NDC ni be n-nyɛ, "the Progressive Alliance[4] mini Socialist International"[5].

Silimiin-goli December dabaa awɛi, yuuni 2012, "Electoral Commission of Ghana" daa yina ti moli ti salo ni NDC John Dramani Mahama ŋun daa zani ti lɛm paati la daa di yuuni maa piibu-piibu la n-di Ghana zuɣulan'tali. Kɔbigi puuni o daa nyɛla vɔɔti (nuu dihibu) vaabu pihinu ni tɔbu ayopɔin, (50.7%).[6][7]

Piibu-piibu taarihi mali niŋ

Gɔmnanti tali piibu-piibu mali niŋ

Election Candidate Votes % Votes % Result
First Round Second Round
1992 Jerry Rawlings 2,327,600 58.4% - - Elected
1996 4,099,758 57.4% - - Elected
2000 John Atta Mills 2,895,575 44.8% 2,728,241 43.3% Lost
2004 3,850,368 44.6% - - Lost
2008 4,056,634 47.9% 4,501,466 50.1% Elected
2012 John Dramani Mahama 5,574,761 50.7% - - Elected
2016 4,713,277 44.4% - - Lost
2020 6,213,182 47.36% - - Lost

Jintɔri tali piibu-piibu mali niŋ

Election Votes % Seats +/– Position Result
1992 1,521,629 77.5% 189 / 200 189 1st Supermajority government
1996 4,099,758 57.4% 133 / 200 56 1st Majority government
2000 2,690,360 57.4% 91 / 200 42 2nd Opposition
2004 3,567,021 40.9% 94 / 230 3 2nd Opposition
2008 3,776,917 44.2% 116 / 230 22 1st Majority government
2012 5,155,617 46.7% 148 / 275 32 1st Majority government
2016 4,713,277 44.4% 104 / 275 44 2nd Opposition
2020 6,094,478 46.2% 137 / 275 32 2nd Opposition

Taarihi mali niŋ

2000 piibu-piibu mali niŋ

Yuuni 2000 piibu-piibu daa nyɛla tuuli tingbani zuɣulan piibu-piibu tum yuuni 1992. Jerry John Rawlings yuma anii nam ni daa naai kamani Ghana zalikpana kundi (Contitution) ni wuhi shɛm, John Atta Mills n-daa leegi ŋun zani n-ti National Democratic Congress paati bɛ ni daa niŋ bɛ "special delegate Congress" Ho din be Ghana kuligi-duli yaɣili (Volta Region). New Patriotic Party toondana ŋun nyɛ John Kufour daa di Atta Mills yuuni 2000 piibu-piibu maa ni bɛ ni daa kuli labi vooti buyi zuɣu prinla bɛ ni daa tuui lu sɔŋ tuuli maa.

2004 piibu-piibu mali niŋ

Yuuni 2004, Party maa manifesto (paati niya gbaŋ)daa kuli jendi la "A Better Ghana". [8][9]John Atta Mills daa lahi zanimi n-ti NDC yuuni 2004 piibu piibu ni, ka Alhaji Muhammad Mumuni daa nyɛ o zuɣlan' paa.[10][11] O daa di kɔbiga puuni vaabu 44.6%, amaa New Partriotic Party nima n daa kuli lahi di piibu piibu maa. Tiŋgbani zaa piibu piibu shɛli din daa niŋ 7 December yuuni 2004 maa puuni, NDC nima daa di la 230 puuni, kuɣisi pihiwɔi ni anahi (94).

2008 piibu-piibu mali niŋ

21 December yuuni 2001, NDC nim daa kuli lahi piigi Atta Mills ni o zani tingbani zuɣulan tali 2008 piibu piibu ni ka di nyɛla o daa di la kɔbiga puuni vaabu 81.4% bee vote 1,326. Ekwow Spio Garbrah n daa pahiri ayi ka mii nyɛ kɔbiga puuni vaabu 8.7%(vote 146), Alhaji Mahama Iddrisu n daa pahiri ata ka gba nya kobga puuni vaabu 8.2%(vote 137) ka Eddie Annan daa pahiri anahi ka daa nya kɔbiga puuni vaabu 1.7%(vote 28).[12] April yuuni 2008, bɛ daa pii John Mahama ni o lee zuɣlan paa zaŋ ti Atta Mills.[13] 3rd January yuuni 2009, bɛ daa certify Atta Mills n lee 28th run-off piibu piibu victor, ka o daa lee Ghana tingbani zuɣulana.[14]

2012 Transfere of Power piibu piibu mali niŋ

Tingbani zuɣulana Atta Mills daa gbaai doro ka kɔŋ o nyɛvili July 24 wuntaŋni yuuni 2012 ka daa na kuli nyɛla tingbani zuɣulana. Bɛ daa zaŋ John Mahama lee tingbani zuɣulana din dali zaawuni.[15] [16]NDC daa lahi piigi John Dramani Mahama ni o zani tingbani zuɣulana tali ka Akwesi Amisah Atta nyɛ o zuɣlan' paa yuuni 2012 piibu piibu puuni.

2016 piibu-piibu mali niŋ

November yuuni 2015, NDC nim daa lahi piigi John Dramani Mahama ni o zani tingbani zuɣulana tali yuuni 2016 piibu piibu din daa kuli niŋ ka o nya vote 1,119118, vote 1,286728, dini n nyɛ kɔbiga puuni vaabu 95.10%.[17]

2020 piibu-piibu mali niŋ

Yuuni 2020 piibu-piibu ni daa yɛn niŋ lɛm (NDC) paati nima daa pun pii la John Dramani Mahama yuuni 2019 ni o zani paati maa zaani kpaɣiri bɔ Ghana gɔmnanti tali lala yuuni 2020 piibu-piibu maa ni. Yuuni 2016 Nana Akufo-Addo ŋun daa zani wɔbigu paati kpaɣiri bɔ Ghana zuɣulan'tali daa nyɛ nasara shee Mahama 2016 piibu-piibu ni, O daa dumi ba Ghana tiŋgbani daabiligim ni labiri nyaaŋa shɛm ni Ghana nima aʒia din duri tiŋduya (exports) daa ni boori shɛm . Shɛhira; salima (gold), kpam (oil) ni kookoo (cocoa exports).[18] John Mahama n-daa di National Democratic Congress primaries, ni vɔɔtibu kalinli 213,487 (95.23 percent) kɔbigu puuni,ka niriba ayɔbu ban daa kpaɣiri o maa mi pirigi dibaa anahi din daa guui maa.[19][20][21]

Silimin goli 25 June yuuni 2020 NDC General Secretary, Asiedu Nketiah,daa gari tooni ka NDC nima chaŋ kootu, (Supreme Court of Ghana) bɛ daa ti lee bi nyɛ nasara ,paati maa daa bɔri mi ni bɛ zaŋ vootibu gbaŋbihi kura (old voter ID card) pahi bɛ ni daa yɛn niŋ gbaŋbihi pali shɛŋa la zuɣu , Electoral Commission nima ni daa yɛn labi laɣim yuya gba rejista palli la.[22]

Yuuni 2020 piibu piibu ni,paati maa ninvuɣi pia ni ayi (18 members) daa yi paati maani ti zani bɛ gama zuɣu,ka di zuɣu daa yihi ba paati maa ni. Ban zaa daa soŋ dihi gbana tiba ka bɛ zani bɛ gama ka lahi tabi sɔŋ ba ka bɛ ni kampeen (campaign) gba daa nyɛla ban yi lɛm paati ni.[23]

Ban di di gɔmnanti tali mali niŋ

Tum NDC paati ni kpa, gɔmnanti nimaa ayi n-ʒinilɛm kuɣu ŋɔ zuɣu ni piibu-piibu, ka ŋun daa pahiri ata ʒini Atta Mills kum nyaaŋa. Gɔmnanti shɛba ban ʒini gbana zuɣu maa n-nyɛ:

  • Rawlings gɔmnanti (1993–2001)
  • Mills gɔmnanti (2009–2012)
  • Mahama gɔmnanti (2012–2017)

Di tiŋgbani ŋɔ Ghana tuma-kpamba mali niŋ

Yuma anahi kam NDC nima niŋdi la piibu-piibu n piiri bɛ siyaasa tali tuma kpamba.

Yuuni 2018 zaŋ na ni zuŋɔ mali niŋ

"National Democratic Congress" daa ʒini la national delegates conference silimin goli 17–19 November Ghana "International Trade Fair Centre, La, Accra". Paati ŋɔ kpamba n-nyɛ; National Chairman – Samuel Ofosu-Ampofo, First Vice Chairman – Chief Sofo Azorka., Second Vice Chairperson Sherry Ayitey, Third Vice Chairman – Alhaji Said Sinare, General Secretary – Johnson Asiedu-Nketia, First Deputy General Secretary – Madam Barbara Serwaa Asamoah, Second Deputy General Secretary – Peter Boamah Otokonor, National Organiser – Joshua Hamido Akamba, First Deputy National Organiser – Kobby Barlon, Second Deputy National Organiser – Chief Hamilton Biney Nixon, National Communications Director – Sammy Gyamfi, First Deputy Communications Director – Kwaku Boahene, Second Deputy National Communications Director – Godwin Ako Gunn, The National Zongo Caucus Coordinator – Alhaji Mamah Mohammed, The National Executive Committee Members: Madam Evelyn Enyonam Mensa, Alhaji Adramani Haribu, Sheriff Abdul Nasiru, Alhaji Babanlame Abu Sadat and Mr William Wilson Agbleke, National Youth Organiser – George Opare Addo, First Deputy National Youth Organiser – Edem Agbana, Second Deputy National Youth Organiser – Ruth Dela Sedoh, National Women's Organiser – Hanna Louisa Bissiw, First Deputy National Women's Organiser – Maame Efua Sekyi Addo, Second National Women's Organiser – Madam Abigail Elorm.[24]

Ŋun daa kpali (pilli) kpibu mali niŋ

NDC nima kpuɣila niya ni bɛ gali gɔm (vigil) n-tee JJ Rawlings ŋun daa kpa lala paati ŋɔ yɛla.[25] O daa kpila Korle-Bu Teaching Hospital, silimin gɔli November biɛɣu pia ni ayi (12) yuuni 2020[26].

Kundivihira mali niŋ

  1. National Democratic Congress - NDC (en-US).
  2. National Democratic Congress (Ghana), ed. (1994). Constitution of National Democratic Congress (NDC): motto: unity, stability, and development. Ghana: Adwinsa Pub.
  3. National Democratic Congress, Biography.
  4. Cross, William; Young, Lisa (2003), "Party Membership on the Canadian Political Right: The Canadian Alliance and Progressive Conservative Parties", Conservative Parties and Right-Wing Politics in North America, Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften, pp. 191–205, ISBN 978-3-8100-3812-8, retrieved 2022-10-24
  5. "Socialist Parties", International Encyclopedia of Political Science, 2455 Teller Road, Thousand Oaks California 91320 United States: SAGE Publications, Inc., 2011, retrieved 2022-10-24 no-break space character in |place= at position 18 (help)CS1 maint: location (link)
  6. (2013-03-12) "Annexes". Ghana Presidential and Parliamentary Elections, 7 December 2012. DOI:10.14217/g2c37dbc2-en. ISSN 2310-1512.
  7. author., Ephson, Ben,. Your guide to the 2012 elections. ISBN 978-9988-1-7524-5. OCLC 905658605.CS1 maint: extra punctuation (link)
  8. "The Brussels Democratic Association and the Communist Manifesto", Marx for the 21st Century, Routledge, pp. 179–193, 2004-08-02, retrieved 2022-10-24
  9. (Ghana), National Democratic Congress ([2004?]). National Democratic Congress, 2004 manifesto : a better Ghana. [National Democratic Congress]. OCLC 58568926. Check date values in: |date= (help)
  10. "9. The Running Mate", The Eighteen-Day Running Mate, Yale University Press, pp. 123–133, 2017-12-31, retrieved 2022-10-24
  11. Bening, R B (2007-10-29). "Review Article: a life in the political history of Ghana: Memoirs of Alhaji Mumuni Bawumia by Alhaji Mumuni Bawumia, (MSG) Kpeli Naa". Research Review of the Institute of African Studies 23 (1). DOI:10.4314/rrias.v23i1.22968. ISSN 0855-4412.
  12. (2011-08) "GHANA: NDC Congress". Africa Research Bulletin: Political, Social and Cultural Series 48 (7): 18908B–18909A. DOI:10.1111/j.1467-825x.2011.03968.x. ISSN 0001-9844.
  13. "9. The Running Mate", The Eighteen-Day Running Mate, Yale University Press, pp. 123–133, 2017-12-31, retrieved 2022-10-24
  14. (2019-04-04) "Turkish leader will assess and address opposition wins". Emerald Expert Briefings. DOI:10.1108/oxan-db243013. ISSN 2633-304X.
  15. "Rawlings, Flt Lieut Jerry John, (born 22 June 1947), President, Republic of Ghana, 1992–2001; African Union High Representative for Somalia, 2010", Who's Who, Oxford University Press, 2007-12-01, retrieved 2022-10-24
  16. Leslie., Rubin, (1964). The constitution and government of Ghana. Sweet & Maxwell. OCLC 604119.CS1 maint: extra punctuation (link)
  17. "Mahama Gets 95.10% NDC Endorsement For 2016 Elections"
  18. Wade, N. (1979-11-23). "Ex-President Disputes Election". Science 206 (4421): 912–912. DOI:10.1126/science.206.4421.912. ISSN 0036-8075.
  19. Howells, Mark (2021-04-29). Potential Climate Change Risks to Meeting Zimbabwe’s NDC Goals — And how to Become Resilient.
  20. "IV. THE OPPOSITION :PROBLEMS AND CAMPAIGN", Malaysia's 1990 General Election, ISEAS Publishing, pp. 8–12, 1990-12-31, retrieved 2022-10-24
  21. MAYER, WILLIAM G. (2010-10-05). "Retrospective Voting in Presidential Primaries". Presidential Studies Quarterly 40 (4): 660–685. DOI:10.1111/j.1741-5705.2010.03805.x. ISSN 0360-4918.
  22. "The Burger Court and the Civil Rights Movement: The Supreme Court Giveth and the Supreme Court Taketh Away", Freedom and Equality: Discrimination and The Supreme Court, Routledge, pp. 338–368, 2000-12-15, ISBN 978-1-315-05359-2, retrieved 2022-10-24
  23. (2019-04-03) "Losing candidate to avoid contesting Ukraine polls". Emerald Expert Briefings. DOI:10.1108/oxan-es243003. ISSN 2633-304X.
  24. (1936-10) "New Members Elected". Probation 2 (6): 94–95. DOI:10.1177/026455053600200606. ISSN 0048-539X.
  25. "Students hold a peace vigil in Jackson Tower". DOI:10.31096/wua9999-wp_2668_box_18.
  26. Platt, Peter (2001), "Rawlings family", Oxford Music Online, Oxford University Press, retrieved 2022-10-24