Saɣim

Tudu yaɣili, Ghana bindir parigu

E-Class

Saɣim
dish, bindirigu
Yaɣ sheliswallow Mali niŋ
Tingbani shɛli din yinaGhana Mali niŋ

Saɣim nyɛla bindirigu bali shɛli din be Ghana tudu yaɣili ŋɔ[1][2]. Di nyɛla din nyɛ bayana bee n zooi pam tudu yaɣili. Saɣim nyɛla bindiri shɛli tudu yaɣili nima ni tibigi pam bɛ biɛhigu ni. Di nyɛla bindiri shɛli bɛ ni mali kariwana zim, banchi zim ,kaʒiɛɣu bee chi zim m mondi li ka duɣiri ʒiɛri n tiri li, ʒiɛri yi kani di ku tooi n di.

Ʒiɛri mali niŋ

Ʒiɛri nyɛla din pahiri n diri saɣim ka di yi kani ti ku tooi n di saɣim. pɔi ka ti di ka boli bindirigu saɣim naɣila ʒiɛri m poli li. Baayan saɣim duɣibu bee mɔnibu , ʒiɛri nyɛ din yɛn duɣi shɛli pahi ka tooi di saɣim maa. Ʒiɛri balibu nyɛla din zooi,ŋan shɛŋa n-nyɛ; bira ʒiɛri,maan mahili, maan kuuni, sim moli ʒiɛri,abiɛ ,ayoyo, tukari kuuka, salin vɔɣu ni din pahi pahi. Ʒiɛri duɣibu binbɔra shɛŋa n-nyɛ;

  1. Ʒiɛ bari
  2. Sim moli
  3. Yalim
  4. Zahim
  5. Alibalisa
  6. Naanzua
  7. Nimdi
  8. Kanwa
  9. Saforinyom
  10. Kpaligu ni din pahi pahi.

Din duɣiri shɛm mali niŋ

Saɣim nyɛla bindiri mondili. Zim n nyɛ di bin bɔri kpeeni. So'shɛŋa ŋan doli m mondi li n dɔ gbunni ni ŋɔ.

  1. A yen malila buɣim ka tam duɣu daanga zuɣu.
  2. Toomi Kariwana zim(zim maŋli) m buli ni kom viɛnyɛliŋga ka di bi niŋ kpulakpula[3]
  3. Kpaami moli shɛli a bun zali n niŋ duɣu maa ni ka tiɣisi buɣim niŋ kamani minti anu
  4. Toomi saɣaduɣu kukɔɣili shɛli din tam duɣu maa ni shɛli n zali
  5. Pa pami zim maŋli (kariwana zim) ni kunkuntɛ (banchi zim) saɣi duɣu maa ni belabela
  6. Monima bee damm gilii viɛnyɛlinga di yɛn che ka di bi niŋ saɣi kpila
  7. Boomi bee tɔhimi saɣi duɣu kukɔɣili maa shɛli n niŋdi saɣim maa ni di yɛn che ka di baligi li
  8. Moni mi saɣim maa hali ka di ti moogi viɛnyɛla
  9. Pa siɣisim buɣim maa bee tulim maa
  10. Nyuhimi saɣituliga maa n niŋ ŋmana ni

Di daafaani nim mali niŋ

Saɣim nyɛla bindir'shɛli din anfaani nim zooi pam n ti ŋun kam diri li. Ŋan shɛŋa n-nyɛ;

  1. Di nyɛla din kpaŋsiri ka pahiri yaa daadam kɔbituɣa ni[4]
  2. Ʒiɛri maa yurayura maa nyɛla din pahiri ti Ʒim
  3. Ʒiɛri maa lahi nyɛla din kpaŋsiri ningbuna ni kom
  4. Saɣim dibu nyɛla din soŋdi zoori daadam hankali

Kundivihira mali niŋ

  1. Naphesa, Ibrahim Mohammed (2018-02-13). Local Food: T.Z. (en).
  2. Arthur, Portia (2016-02-05). How to prepare "Tuo Zaafi".
  3. Hutwise.com. Tuo Zaafi (en).
  4. Akosua Konadu Yiadom writes: Why Tuozaafi is one of the best indigenous foods in Ghana (en-US) (2019-09-13).