Yuya salima nyɛla yɛltɔɣa biɛlima din mali tiri daadama, binyɛra, binkɔbiri n-ti pahi kpiɛŋlana Naawuni ka di mali ninyambo ka kpaŋsiri tuun'viɛla tumbu ti biɛhigu ni.[1][1][2] Salina balibu zooya, ŋa shɛŋa n-do gbunni ŋɔ.

Naawuni mali niŋ

Naawuni salima sheŋa n-nyɛ[3]

  1. Chalpaŋ Duuma
  2. Niɣima Duuma
  3. Anduniya Ʒira
  4. Nagɔringondili
  5. Zaachi
  6. Binnamda Naa
  7. Natitamlana
  8. Zallakudura Naa
  9. Nakarigu
  10. Goni
  11. Nagaŋa
  12. Yikonaa
  13. Zuɣusaa ni tiŋlana
  14. Ŋun kura ka chɛra
  15. Ŋun niŋ aŋma, ka so kani niŋdi anara
  16. Kpiɛŋ lana Naa
  17. Ŋun nam du ka timisa
  18. Tihi ni mɔri lana
  19. Duuma.
  20. Saa lana
  21. Ŋmarisi duuma
  22. Kunkuna ni naɣilima lana
  23. Yuŋ ni wuntaŋ lana
  24. Dabari zaana
  25. Lunfa titali lana

Yaa Naa mali niŋ

Yaa Naa salima m-bɔŋɔ:

  1. Gbewaa zuu
  2. Shitobu zuu
  3. Ʒirili mini Fɔɣu zuu
  4. Gbuɣinli zuu
  5. Zuɣusaa ni tiŋlana
  6. Tihi ni mɔrilana
  7. Andunia Naawuni
  8. Andunia balinda
  9. Saɣimlana
  10. Ban mali laamba ba
  11. Ban ka laamba ba
  12. Ŋun su kunkuna ni naɣilima
  13. Siɣiri ni tɔbu duri ni nam
  14. Yɔɣu tolandi
  15. Yɔɣu nabia
  16. Ŋun kɔhiri shɛba ka dari shɛba lana zuu
  17. Ŋun fa so bini zaŋti so lana zuu
  18. Gbuɣinli

Salinima mali niŋ

Dabba mali niŋ

Dabba salima m-bɔŋɔ [4]

  1. Salifu - Ojei
  2. Ibrahim - Looya
  3. Alaasani - Karikari Baako
  4. Fushɛni - Juuna
  5. Mahammaru - Zanjina,Mankaanu
  6. Abukali - Sadi Gariba
  7. Abilaai - Tooka, Ʒiɛɣu
  8. Yakubu - Gubili, Gommashaara
  9. Adam - Ziligi
  10. Bawa - Garizama
  11. Tampuli - Laɣimsaɣiri
  12. Wumbei - Nyaɣisi
  13. Iddrisu - Kɔribaabi, Maza
  14. Sulemana - Bindawude
  15. Ziblim - Bandamda
  16. Musah - Kalaamullaahi
  17. Sayibu - Zunzɔŋ
  18. Adamu- Katakule

Paɣaba mali niŋ

Paɣaba salima m-bɔŋɔ

  1. Mariam - Yambu
  2. Amina - Ntaawa
  3. Memunatu - Baamunu
  4. Zenabu - Gadabsi
  5. Awa - Kafirigu, Ʒini duu ka nya ŋmariga
  6. Adamu - Katakule
  7. Lukayatu - Maande
  8. Laabi- Badawiya
  9. Rahama - Dahamalana
  10. Azima - Bubangani, Kaɣili piɛɣu kun pili ŋmani

Tinsi mali niŋ

Tinsi salima m-bɔŋɔ[5]

B mali niŋ

  1. Banvum - Tiŋpili yili
  2. Biɛɣu- Ŋmangalima yili
  3. Binbɛɣubee yili
  4. Binduli
  5. Botiŋli
  6. Bɔɣu
  7. Buŋluŋ
  8. Boakurugu - Kurugu nan dinbu yili
  9. Boapaligu -

C mali niŋ

  1. Chaankpiɛŋ
  2. Chanshegu - Gbandari yili
  3. Chaŋnaa yili
  4. Chegu
  5. Cheshaɣu
  6. Chirifoyili
  7. Chirifoyili - Kambondala ni dɛi Molayili
  8. Choggu - Ŋamayili

D mali niŋ

  1. Daboɣushee
  2. Dalimbihi
  3. Daliŋ - Yaɣiriyili
  4. Dibolo
  5. Dimabi- Fandiriyili
  6. Diyali (Diari) - Kambaŋ yili[2]
  7. Dohini - Bobʒia yili
  8. Dungu -Dunkurugu yili

F mali niŋ

  1. Fihini -
  2. Fooshɛɣu -Fara Kpɛŋ yili

G mali niŋ

  1. Ga - Tuuvɛligi yili
  2. Galinʒaɣu
  3. Galiwee - Fandiriyili/ faŋyili
  4. Gawaɣu -Tizaa ni niŋli yili/ Tomblima yili
  5. Gbali- Nyeʒiɛri yili
  6. Gbambaya
  7. Gbambu
  8. Gbanyamni-Tibala yili
  9. Gbaŋjɔŋ
  10. Gbarinaa yili
  11. Gbira tiŋa
  12. Gbuɣili- Dayalingiyili
  13. Gbulahigu
  14. Gbulahigu -Tuui simdi kun tuui biεri
  15. Gbuliŋ - Lukpaa yili
  16. Gbuliŋ - Lurikpaayili
  17. Gizaa
  18. Gizaa gundaa
  19. Go
  20. Gukpeɣu- Tulebiyili
  21. Gukpeɣu- Tulebiyili
  22. Gumo -
  23. Gunaayili
  24. Gupanarigu-Dasaŋa yili
  25. Gurigu- Tandum yili
  26. Gusheɣu -Duŋshɛliyili
  27. Gurugu-Tandum yili
  28. Gushagu

J mali niŋ

  1. Jaanjɔri kukuo
  2. Jagbo
  3. Jashei
  4. Jimli -Batakpaɣiyayili
  5. Jiso-tɔribandiyili
  6. Jisonayili-Tɔribana yili
  7. Jonshɛɣʋ - Shɛkuŋ yili

K mali niŋ

  1. Kaangbaɣu -
  2. Kaaŋfɛhi yili
  3. Kalipɔham - Kɔriguɣʋ yili
  4. Kanvili
  5. Kanvili -Karishiem yili
  6. Karaga - Beemoniyili, Tinkpaŋ yili, Bumbɔŋ yili
  7. Kasaligu
  8. Kasuiyiii -Shεbilandiyili
  9. Kasuliyili - Shariyili
  10. Katariga - Sombiliyili
  11. Kpabia- Nam Yelayili
  12. Kpachaa
  13. Kpalisogu- Nagim vala yili
  14. Kpalguŋ
  15. Kpanashe
  16. Kpanashe
  17. Kpanyili
  18. Kpatiŋa
  19. Kpawumo - Zalkuya yili
  20. Kpeendua - Gbengberiyili
  21. Kpene
  22. Kpɛinduu - Jengbɛriyili
  23. Kpilginni
  24. Kpilo - Zabsuu yili
  25. Kpimi
  26. Kpuɣu
  27. Kumbungu - Saɣindari yili, lɔɣubuyya yili, bimbiɛm yili
  28. Kuɣlogu - Jɛgbanayili
  29. Kuɣulɔɣu
  30. Kushibo - Zalikuya yili
  31. Kulnyevilla- Bicherikura yili

L mali niŋ

  1. Lamashɛɣu(Lamashegu) - Daŋʒii yili
  2. Liŋgbiŋ - Diŋɔɣuyili
  3. Liŋgbuŋ gundaa
  4. Liŋgbuŋ vawaɣiri

M mali niŋ

  1. Malishεɣu- jεbobili yili”
  2. Malshɛɣʋ-Jebɔbili yili
  3. Maŋguli - Yɛlisaa yili
  4. Mɔɣalaa-Dakahigi yili

N mali niŋ

  1. Naabɔɣu -
  2. Naɣbiligu -
  3. Nambaɣila - Zaligɔma yili
  4. Namdu -
  5. Namdu gbulahigu -
  6. Nanton - Bataŋyili, Zabiʒirigu yili
  7. Nanvili -
  8. Naŋgbaɣu -
  9. Napolgu -
  10. Naya - Saankara yili
  11. Nlaalaayili -
  12. Nyako -
  13. Nyankpal- Gawaɣu -
  14. Nyankpal-Tuunayili -
  15. Nyankpala -
  16. Nyankpala – Beyomyili
  17. Nyantuo -
  18. Nyariʒiɛɣu - Naawayya yili
  19. Nyeshie - Kpaŋsiburi yili
  20. Nyɔɣilo
  21. Nyɛriʒee -

Ŋ mali niŋ

  1. Ŋɔli
  2. Ŋarinŋ

P mali niŋ

  1. Paɣazaa
  2. Pishiɣu- Namgbanayili
  3. Pong Tamale - Gbaai noo duri guŋ yili

S mali niŋ

  1. Saachabu
  2. Saakuba- Kpamba yaliya yili
  3. Saambu - Kurisabiyili
  4. Saatiŋli-Balinkpe yili
  5. Sabɛɣu
  6. Sagbarigu
  7. Sagnarigu - Duŋkurugu yili, No'nyarigu ku kɔŋ kpamyili
  8. Sakoya
  9. Sakoya -
  10. Salaa
  11. Salinkpaŋ -
  12. Sanchaba
  13. Saŋ - Zoyayili
  14. Savulugu - Yoo yili, Dingambu yili[6]
  15. Savulugu Dungu
  16. Sorigu - Dimbaŋ yili
  17. Shalilanyili
  18. Shishaɣu -
  19. Sinsina
  20. Siŋa- laliyɔɣu yili, dumbari ku nɛm bobili yili
  21. Sunsɔŋ - Buɣyaligu yili
  22. Suri
  23. Surunaayili

T mali niŋ

  1. Tali - Nnaanlɔɣi yili
  2. Tamali - Gumbiliya yili
  3. Tamaligu - Goozabiliyili
  4. Tampiŋ - Kpimbee yili
  5. Tarikpaa- Laliyɔɣuyili
  6. Tendaŋ
  7. Tibɔɣunaa yili
  8. Tibuŋ -Dam tia ku dam saa yili/ Salinkɔm ni kumsi lɔna yili
  9. Tidaŋ -
  10. Tijo
  11. Tijo - Kparigu naa
  12. Tindaŋ - Sincheeyili
  13. TiŋgoIi- Yεli namayili
  14. Tiŋkurugu - Kamshɛm yili
  15. Taha - Laɣim gbiɛri yili
  16. Tiriŋ
  17. Tiɣinaa yili - Kabi dari yili
  18. Toligu- Zɔbirigu yili
  19. Tolon - Wunyuɣiri yili, Alizanda dundɔli banpaai kperi ni paɣi wuni dabuɣilan yili
  20. Tolon Koblimahigu
  21. Tuɣu (Tugu)- Saaŋmaniyili, Katamyili
  22. Tuɣu yapala
  23. Tuunaayili-Bunbɔŋ yili
  24. Tarikpaa-Lariyoguyili
  25. Tuutingli - Simli darigoo kuhimaŋ' yili

V mali niŋ

  1. Vawaɣiri
  2. Vitiŋ (Vitting)-Ŋmana yili
  3. Voɣu - Naanwalimayili, Bambiliyayili

W mali niŋ

  1. Wariboɣu
  2. Wariboɣu kamonaa yili
  3. Wariboɣu Kukuo
  4. Wayamba - Suɣimeeyili
  5. Wurishe-Namkpana yili

Y mali niŋ

  1. Yaɣbɔɣu
  2. Yaɣingu
  3. Yapalsi-ŋmeriguya yili
  4. Yemo karaga -
  5. Yishe
  6. Yobʒɛri
  7. Yogu- Gbamoyili
  8. Yɔŋ Dakpema
  9. Yɔŋ Duuni - Gbewa yili
  10. Yuɣu yili

Z mali niŋ

  1. Zabizuɣu - Yɛlizoli yili
  2. Zagbalisi
  3. Zagua- Moyaayili
  4. Zaɣiyuri
  5. Zakali yili
  6. Zali-Tuɣlanyili
  7. Zaŋgbaliŋ -Dalaayili
  8. Zɔɣu- galimburiyili
  9. Zuɣu - Waa yili
  10. Zujung - ŋmaaʒiya-yili
  11. Zulɔɣu

Ʒ mali niŋ

  1. Ʒiɛŋ - Ʒɛnʒama yili

Binkɔbiri, Binnema mali niŋ

Binkɔbiri bee binnema salima sheŋa n-nyɛ[7]

  1. Juɣu - Kwankwan Sache
  2. Wabigu - Jiiwa
  3. Peenyua - Fulalana
  4. Jɛŋkuno, Zambaŋa - Duudɔɣu, Sakɔa, Naamam
  5. Jɛngbini - Daballi
  6. Kpatindaringa - Kpenkɔɣu
  7. Kunduŋ - Kula, Sapili
  8. Gbuɣinli - Yo'naa
  9. Nyabiga - Banche karima
  10. Nɔŋa - Okirekire namirinyi, Kuɣubihi kamonaa

Paɣapuulana mali niŋ

Paɣapuhi nim salima sheŋa n-nyɛ

  1. Tuhi naa soli kun damdi tiŋa
  2. Kum kore kun ŋubi nɔŋa
  3. Onaale naale
  4. Salichi
  5. Gogaandiba yaan-naa

Sapashinnima mali niŋ

Sapashinnnima salima sheŋa n-nyɛ[8]

  1. Kwapim ŋmɛrigu
  2. Nya ʒim min waligu
  3. Jankoni
  4. Kuɣulana tintini
  5. Zuɣinli
  6. Dantini ŋmɛrigu
  7. Bofo ŋmɛrigu
  8. Zuɣimazuɣima
  9. Nyamanyama ka dali
  10. Ka bɛ yɛri ni biɛɣu ni ka o yɛni zu ŋɔ
  11. Chaŋ biɛla ka tumo labi yiŋa
  12. Durisuŋ dari kum
  13. Jukaŋgbanim kɔri yila yila ka zunzuya wɔri nyaɣiboli
  14. Ku sibilaa Biɛli ka O nyɛli kum kaai biɛɣu
  15. Ŋun kpiri ni bobiri

Kundivihira mali niŋ

  1. 1.0 1.1 Appelletion Mountain (English). appellationmountain.net. Retrieved January 3, 2021.
  2. 2.0 2.1 "The Bellowing Bulls Shall Seek Each Other Out: Dagbaŋ Praise Names as Epithets, Narratives and History" (in English). Global Journal of Interdisciplinary Social Sciences vol. 3 (3). ISSN 2319-8834. Retrieved May-June, 2014.
  3. Praying the Names and Attributes of God (English). Navigators.
  4. Abu Shardow Abarry. The Significance of Names in Ghanaian Drama (English). jstor.org.
  5. Puumaya. Dagbaŋ tinsi salimi (Dagbani). incubator.wikimedia.org. Retrieved 2015-07-09.[permanent dead link]
  6. Savelugu zaashee Dagbaŋ. Long Essay
  7. Linda. Praise from Animals (English). pinterest.com.
  8. The book of African Names (PDF) (in English). Duke Library Digital Collections. Archived from the original (PDF) on 2021-01-23. Retrieved 2021-01-01.