Veronica Bucket

bɔkati palli ŋan yina ka be malili m-paɣiri nuhi

C-Class

Alichidiri din paɣiri nuu.

Veronica Bucket nyɛla bɔkati palli din yina ka bɛ mali li m-paɣiri nuhi[1] Bɔkati maa mali pɔmpi zuɣu di gbunni, ka nyɛ bɛ ni zaŋ shɛli tam ka di wuɣi zuɣusaa bela ka che tiŋa, ka ŋmani be di gbunni taɣiri kopaɣirim maa. Veronica Bekoe n-daa tuui mali Veronica Bucket.[2]

Yuli mali niŋ

Ghana nira, ŋun yuli booni Veronica Bekoe[2] n-daa tuui yihi li na. O yuli ka bɛ zaŋ boli lala namsim ŋɔ. Bekoe nyɛla tabibi yaɣ' shɛli bɛ ni booni "biomedical science" la baŋda ŋun tum Ghana Alaafee Tuma Zuɣu yaɣ' shɛli bɛ ni booni "Public Health and Reference Laboratory" la, yuuni 1972 ti kpa yuuni 2008.[2][3]

Biɛhagu mali niŋ

Veronica Bucket nyɛla nupaɣiri bɔkati shɛli din yala bɛ to ka nyɛ din kpaŋsiri ka ti paɣiri ti nuhi viɛnyɛla ni ko shɛli din zɔri ni. Bɛ daa bɔhi Bekoe, ka o yɛli ni o daa mali la lala bɔkati ŋɔ ni di sɔŋ o mini o taba ka bɛ tooi paɣira bɛ nuhi viɛnyɛla ni ko shɛli din zɔri ni, bɛ yi ti naai bɛ tuma "laboratory". O yɛliya, "di zooya ka ti tooi laɣimda m-paɣiri ti nuhi niŋdi ŋman yini ni, lala niŋsim ŋɔ nyɛla din ni tum ti barina pam".  Lala tumtumda tab' ŋɔ daa lee nyɛla ban larimdi bɛ nuhi ni dɔribimbira ka tiɛhi ni bɛ paɣirimi yihiri ŋa. Baayan anfaani shɛli din be nuhi paɣibu ni zaŋ jɛndi COVID-19 doro la polo, Veronica Bucket lahi nyɛla din mali bukaata pam luɣi shɛŋa pɔmpi kom ni dii bi yɔli.[4]

Di tuma mali niŋ

Lala bɔkati ŋɔ lahi nyɛla bɛ ni mali shɛli kur' bukaata pam gbansabila tiŋ shɛŋa dabam. Di ni tooi be luɣi shɛŋa pam n-nyɛ shikuriti ni, ashibitinima ni, Naawuni jɛma duri ni, n-ti pahi luɣi shɛŋa pɔmpi nim ni kani.[4] Di nyɛla din nya yuli pam dibahibahindi COVID-19 doro la ni daa yina ti gbahiri niriba ka di ka zaŋ buɣisi la, ka di zuɣu che ka niriba paɣiri bɛ nuhi saha kam din yɛn baligi doro maa yaligibu.[5][6] Ekiti State din be Nigeria puuni la Fukumsi kpambala kpɛma, ŋun yuli booni Kayode Fayemi la daa ŋmɛ kuŋ ti o tingbani maa nima wuhi, ni luɣi shɛŋa zaa salo ni laɣimda tu ni di mali pɔmpi kɔm din zɔra bee Veronica bucket nima "din yɛn kpaŋsi nuhi paɣibu saha kam". Dimbɔŋɔ nyɛla din yɛn sɔŋsi gu ka taɣi COVID-19 doro ŋɔ yaligibu.[7]

Pɔi ni COVID-19 doro yibu na, lala namsim ŋɔ daa nyɛla bɛ ni mali shɛli kuri bukaata shikuru shɛŋa mini ashibti shɛŋa ni. To amaa, di nyɛla din pa mali daa pam pirimla bukaata shɛli di ni mala zaŋ jɛndi doro maa tuhibu polo. Pumpɔŋɔ, di pa nyɛla nir' ni tooi nya binshɛɣu luɣa pam kamani dahi ni, ashibtinima ni, ni ʒɛ-n-gama mini gɔmnanti tuma duri ni.

Di malibu mali niŋ

Nuuni tuumbaŋdiba ban baŋsim dii bi ti tooni n-daa nya ban tuui maandi namsim palli ŋɔ. Duduhigu ni ŋmana ŋan nyɛ dalima ka bɛ mali ŋa kɔhiri Hausa koko ka bɛ tooi booni ŋa "Akorlaa gyae su" la, ka bɛ daa yi kpɛhi pɔmpi zuɣu; dina n-daa nyɛ ŋmahinli. Tɔ amaa, pumpɔŋɔ lɔba gbambihi ka bɛ mali maani li, n-kpɛhi li pɔmpi zuɣu ka lahi mali boduwanima mini chibo paɣibu shee. Zuŋɔ di balibu nyɛla din zooi pam m-mali ko' gbaliŋ.[8]

Kundivihira mali niŋ

  1. Veronica Bucket (English). Asembi. Retrieved 19-04-2020.
  2. 2.0 2.1 2.2 Veronica Bucket (English). asembi. Retrieved 19-04-2020.
  3. Veronica Bucket: The Ghanaian invention helping in coronavirus fight (English). Ghanaweb. Retrieved 16 March 2020.
  4. 4.0 4.1 Why is this bucket called 'veronica bucket'? (English). Graphic Online. Retrieved Mar - 25 - 2020.
  5. Saving Lives with a Little Soap and Water: New Behavior Change Communication Package promotes healthy hygiene practices (English). Global Communities. Retrieved 26th March, 2020.
  6. By Ansah Isaac Larbi. Banks in Suhum step up measures against coronavirus spread (English). MSN News. Retrieved 2020-03-23.
  7. Emmanuel Ani. COVID-19: Ekiti shuts down schools, institutions (English). Daily Post. Retrieved March 20, 2020.
  8. Traders cash in on Veronica buckets as demand goes up due to COVID-19 (English). Citi News Room. Retrieved March 25, 2020.