Tɔhigu

Bɔmma, karibu, gbahibu ni kubu zaŋ jɛndi mɔɣini binkɔbiri

E-Class

Tɔhigu
activity
Yaɣ sheliactivity Mali niŋ
Pahi laprimitive tribal community Mali niŋ
Din doli naanimal slaughter, dibu Mali niŋ
Pilibu saha1800000 years BCE, 200000 years BCE Mali niŋ
Ŋun bɔhim ŋa nyɛhuntsmanship, forestry science Mali niŋ
Patron saintSaint Giles, Saint Eustace, Hubertus Mali niŋ
Practiced byhunter Mali niŋ
Di bukaata nimahunting weapon, trapping Mali niŋ

Tɔhigu nyɛla tuun'shɛli din nyɛ bɔbu, gbahibu ni kubu zaŋ jɛndi mɔɣini binkɔbiri bee noonsi ka di boli ni piɛli[1], Ŋun gɔri tɔhigu bee piɛli maa yuli m-booni Tɔha bee piɛ'gɔra o yi nyɛ ni n yino, Tohinima bee piɛ'gɔriba bi yi nyɛ zaɣ'bɔbigu. Neen' shɛŋa beni mali n gɔri bee n chani mɔɣini n nye; Malifa, kpani, lebila, karante, piɛm, gaa bee gaanga.

Bi nyela ban vuhiri m bɔri mɔɣini binkɔbiri shee pɔi ka naan yi ŋmeba,n tɔba, bee n labiriba, be nyɛla ban kuri binkobiri ŋɔ be nimdi, gbana, wari,yila,sakaripiɛma,kobiri ni din pahi pahi zuɣu.

Di shili malibu mali niŋ

Tɔhigu bee piɛli gɔbu pala tuun' shɛli ani kuli yɛn ʒiya n ti dii yiɣisi n daa bahi ka bi mali shili. Di nyɛla din nyɛ tuun'shɛli beni maani shili pɔi ka naan yi yina n chaŋ. Shili maalibu maa puuni sheŋa n-nyɛ;

- mali mi a bin barigu bee bin kpɛrigu shɛli

- mali mi tɔhigu nema (gabira,muɣiri, waluɣu) shili zali

- che ka a malifa koɣa bee piɛm mola tiɣisi viɛnyɛla

- Daŋ mi a chani ni a ti gɔ mɔɣu maa sheli polo

- gbaai mi saha shɛli a ni yɛn chaŋ

- Daŋ mali a baa shili

- Daŋ bo a moɣini koligu zali

Di balibu mali niŋ

Tɔhigu nyɛla tuun'shɛli daadama ni tumdi li ka di mali bɔhisi ka salo ban galisi dunia yili kuli bɔhiri sahakam ni bɔzuɣu ka niriba lɛɛ n gɔri tɔhigu bee n chani piɛli. Ŋɔ maa zuɣu, biɛhigu namatɛri baŋda Gary Varner pula tɔhigu ʒii buta zuɣu, ŋan n-nye;

- Tɔhigu din nyɛ binkɔb shɛba kubu n tiligi binkob shɛba[2]: Kpe n-ŋɔ, daadama nyɛla ban n chani mɔɣini bee piɛli bee n gɔri mɔɣu ka bɛ daliri nyɛmi bɛ yen kula binkob shɛba bin bi bora bee ban mali fitiina ka che bini wumsiri binkob shɛŋa bee nahingu ni biɛ bin ko' shɛŋa zuɣu din ni tiligi bɛ ni wumsiri binkobi sheŋa bee m baligi fitiina nahingu ni biɛ binkob shɛŋa maa zuɣu gabaadaya.

- Tɔhigu din nyɛ binkobiri kubu n zaŋ lee dimma: Ŋɔ nyɛla tɔhigu shɛli din gɔri a n ti kuri binkobiri n kunna ka di ti nye bindirigu nti o yiŋ nima, nyaɣisim dibu, ka lahi n yihi binshɛŋa din mali anfaani ka biɛ Binkobiri maa ni.

- Tɔhigu din nyɛ n zaŋ Binkobiri kubu n lɛɛ diɛma bee kperigu: baayan zuɣisaa balibu ŋɔ, shɛbi mi ban kuli gɔrila tɔhigu ŋɔ ka di nyɛla bi kuli yen kula binkobiri diɛma zuɣu bee kperigu zuɣu.

Di daafaani mali niŋ

Tɔhigu nyɛla tuun'shɛli din mali daliri ni anfaani nima pam n dunia mini nam tɛri ni salinima zaa gabaadaya. Ŋan anfaani nima maa shɛŋa n-nyɛ;

  1. Di nyɛla din tiri salinima bindirigu[3][4]
  2. Di nyɛla din larigiri ti arizichi
  3. Di nyɛla so'shɛli din kpaŋsiri daadama ningbun dahimbɔ
  4. Tɔhigu lan nyɛla din pahiri daadam baŋsim zaŋ jɛndi Naawuni nam
  5. Di lahi nyɛla tuun'shɛli din boori bee n saɣisiri cheche buɣima sarati nima biɛhigu ni.
  6. Di lahi nyɛla din baligi ti mɔɣini binkɔbiri zoosim bee galisim
  7. Di nyɛla tuma bee biɛhigu n-ti Shɛba

Kundivihira mali niŋ

  1. hunting | History, Methods, & Management | Britannica (en).
  2. Is Hunting Moral? | The Brink (en).
  3. Gaille, Louise. 12 Pros and Cons of Hunting (en-US).
  4. Haney, Chris (2021-01-20). 5 Reasons Why Hunting Is Good (en-US).