Salima:Puu soli

E-Class

Tuuli ɛpisodi

(BAAKO mini DASANA chirigi tab' puu soli) BAAKO: Dasiba! DASANA: Naaa! Yiƞ' maa be wula? BAAKO: Naaa! DASANA: Paɤaba ni bihi? BAAKO: Naaa? DASANA: Yiƞ' maa zaa? BAAKO: Naaa! DASANA: Ma ti gbihira? BAAKO: Eeiii! Gͻm biɛni. DASANA: Nbo! BAAKO: Sͻha maa ka Ablai sa yi puuni n-kuni ka zani n-yɛlima ni n kariwana maa bͻrila luɤisibu. N tiɛhiya ti ni daa kuli chaƞ n-ti biri li, man' napͻƞ bi lahi gomi n yi ni polo balle n ti baƞ hali shɛli puuni dini be. DASANA: Din' ƞuna, a niƞ fawaɤili. Yuuni ƞͻ, kpilinkpi nim' maa yaa kala zaƞ buɤisi. A yi kuli biri a koli ka bi guli li, bɛ kuli yɛn luɤi la binbila maa zaa vuli-vuli ka di ƞmanila a mali ba la saawara ka koli. Bɛ nangban-gͻna ni kuli be ka bini maa, bɛ yɛla bi viɛla. BAAKO: To ka yɛla-yɛla maa bi yaɤi? Ni kuli ʒiya ƞͻ n-yi puu ƞͻ ni n labi yiƞa, n lahi yɛn gbaaila Paɤazaa soli. DASANA: Ma alaafei? BAAKO: Ti bapiri n-yɛn gͻbi Montana yili chinchini ka n yɛn chaƞ ka ti gbaai di saawara. ƞun' n-kuli kpalim daƞ maa tooni. DASANA: Ooo! Din ƞuna, din viɛli n-bala BAAKO: Ooi! Ka Nzo be wula. DASANA: A zo mali alaafei. A zo bͻbli maa naɤi kala zaƞ buɤisi. N ni kuli yiri ƞͻ na, o nyola nina ni faashee ka o dolima, ka n balim o ka yina. BAAKO: Ka a bi Ӡi Nzo kana puuni, o naan ku vu kuli ka a suhi saɤim? DASANA: A zo ka bukaata. Ma n yɛli o, a yi zooi na, n ni bͻri ni n Ӡiya n chaƞ puu ŋɔ ni ka a mirigiri n-yira. BAAKO: Ma lala n-bala. To n dapali kpɛm' sani maa ƞun zaƞla ninneesim n-kpema. O daa yelima ni o ku lahi biɛlima puuni shikuru dabsa, ni faashee Asibiri ni Alahiri. Pumpͻƞͻ, Asibiri ni Alahiri maa gba, ni o chanila 'eesira klasis', bee wula ka o boonili maa? Dahinshɛli n daa kuna ka o ma ti nyihima ni bɛ chanimi n tͻri viri ni baɣimpima. Dinzuɤu n na puɤisirimi ni n kpiɛhi o nuuni. DASANA: To shikuru bihi ƞͻ ƞuna, man' bi galimdi ba puu polo. Man' jela ƞun kuli Ӡiya n-bi niƞdi shɛli ka mi lahi je puu yɛltɔɣa. A yi kuli Ӡiya ka bi niƞdi shɛli, ya ka di ti yen di n-gbe? BAAKO: Shɛbi biɛni, bi Ӡiya maa ka dirimi, dinzuɤu bi baɤa kani. DASANA: Di zaa yoli, ma a ba n biɛni n-kori dihiri a maa, o yi faai n siɤi zuƞͻ zaa, hali dini puuni ka a yɛn be? Bͻhimi a maƞ lala. Ma dini n nye tayiɤisigu maa ni zooi biɛhigu puuni saha ƞͻ maa. BAAKO: Wuni ni malli. DASANA: Wuni ni Anabi dahalibarika. (O tiriti n-wuhiri BAAKO kariwaan' puu soli nangban' kpaƞa) To nyam koli ƞͻ lana, n mini o daa birila saha yini. ƞun dini maa ni be vuhim shee maa, nyam o kariwana maa ni yiɤisi n doli tab' sabigi n-Ӡiya shɛm. Man' dini maa ka a yi nyali, nambͻɤu ni gbaaiga. Di kuli mohi kaww lala n-Ӡi nimaani. BAAKO: To amaa n ni kpahim maa, o bahili kulim. Kulim maa n sabigili maa. Bee a gba bahila a dini maa? DASANA: Yahani! N na kͻƞ la gbaaili. N daa na zaƞ la di kuƞ n-ƞme Shenbila, n dͻɤirikpiɛm bi' so ƞun tumdi silimiin' tuma maa, ka o daa yɛlima ni n guhimi biɛla, ni o yuuni la laɤ'shɛli soli, o yi kpiɛhili nuuni, o ni yuli n ninni di polo. Karachinim' ƞͻ ban mi, faashee di ti kuli niƞ mi. Dini n bala gba ka di Ӡiya ni faashee a mali la 'kupͻƞ' ka tooi da kulim ŋɔ, Na' ŋuni gbunni ka ti kpɛra? BAAKO: Ma dini n nye ti fara nim' ƞͻ ban ni kutooi ko n-nya liɤiri maa. Pumpͻƞͻ faashee a kpiɛhi laɤifu a koli puuni ka naan yi tooi mali laasabu ka di chibi. Sahashɛli tam maa ni daa mali kulim maa, a yi kuli ko ka bi garigili kulim, a mi yɛn kpuɤila bindirigu ka a suhi paligi. Pumpƞͻ, tam maa chaɤisimi. Ti'pͻmpira ƞͻ zaa, ya polo ka ti daa mili? DASANA: Hali saa ƞͻ yi di kuli zani n-tuhi, n yi di bi bahili kulim maa gba, di naan niƞ di tariga. BAAKO: Yuuni ƞͻ saa maa ƞun lahaʒibu maa kala zaƞ buɤisi. O ku mi mͻɤu polo, ka leei mali n-miri la yiƞa. DASANA: Yuƞ maa, n sa yina ka o nyaɤisiri la ti puri maa polo, ka n yɛli yɛ biɛɤu ƞͻ ti yɛn neeigi, o ni dooi kom, ka o ti bali gari. BAAKO: N deei lahabali ni Naya yaɤili zaƞ bͻbi Nanuƞ polo ƞͻ ƞuna, ni o kuli miri ba la viɛnyɛla. (Bɛ tuhi Zanjina soli) ZANJINA: Ni yi nyaaƞa. BAAKO mini DASANA: Naaa! BAAKO: Woi! A daƞ yibu. ZANJINA: Eeiii! N maan' bihi ƞͻ dabsibu ka n daƞ yibu n-chaƞ. BAAKO: Din ƞuna, biɛɤuni n sani puhi a dasiba, ka che yɛlmaƞli maa ni kuna. ZANJINA: Hahaha...! Di ka buchi. BAAKO: To Naawuni ni malli. ZANJINA: Yiko Naa. BAAKO: Ti gba dolisi ha n labna. ZANJINA: Tͻͻ! Naawuni ni sͻƞ! BAAKO mini DASANA: Amii! BAAKO: N daa kuli niƞla fawaɤili ka bi ko mana maa, ma ƞ-ƞͻ n gba di pͻhira. Laɤitula ƞͻ, ma n gba naan kpiɛhili nuuni. DASANA: Man' daa ko li, ka lee niƞ n maƞa ka mͻɤu dili. Tiƞgbani maa daa kuuimi n-nyaƞ ma malibu. Saa ni ti mi ka tiƞgbani baligi sahashɛli la, mͻɤu zibigi n lim li. BAAKO: Ka daa biɛla gba kuli bi yina? DASANA: N bi kͻƞ biɛla ƞuna. Amaa n yi daa kpaƞ n maƞ n-mali li, n fabila naan bala. (BAAKO mini DASANA chirigi tab' puu soli

Kpaliŋkpaa ɛpisodi

BAAKO: Ka wula, a tuzo Bukali be bͻb' dini saha ƞͻ? N mini o ni nya tab' sahashɛli, di niƞ dawͻma. DASANA: Aai! O kuli biɛni. BAAKO: Ooi! Dobiɛlli! A tuzo ƞuna, bindahigu n-bala. N teei la yuun' shɛli ti daa chaƞ daakpariba, di ƞman' la Gushe Wulan'yili puuni n-daa bala, ka a tuzo ti po tii ni so ku ko n-gbaaigi o. Lala mi n-daa shiri niƞ. O daa kuli wɔrigirimi ka ti doli. DASANA: To pumpͻƞͻ a lahi ka Bukali lahabali. Bukali pa valila tiliga ka so kulikuya n-pahi di zuɣu. Man' kutooi teei o napͻƞ ni gbaai puu soli dahinshɛli. BAAKO: Akai! Din ƞuna, Bukali galimya. DASANA: To deeimi lahabali, ni kuli chani pu'shɛli ni ƞͻ, n daa bula paa ka di bri. Hali ka Naawuni ni O tumo zuɤu, ka Bukali do yiƞ n-lɛbiri doli mahim. BAAKO: Din' ƞuna, o niƞ dingalangam. DASANA: Wumma! Ti ba ni kuli faai n-siɤi, Bukali bi lahi kula 'nokaata' dundͻƞ maa puuni, bi ti yɛri bukaata. Zaawuni kam ka a yi puɤisi n-chaƞ YiӠenaayili samban' ni, a ni nya o ka o Ӡiya n-ƞmɛri yͻɤu. Wal'bͻƞ ni n-kpalim o kukͻɤu. BAAKO: Din ƞuna, a tuzo bini maa du gaa. Dama ka bi' n lahi nya o ka niri yɛn yɛli ni o na ʒi din niŋ kamaata. Zaƞ mi o Ӡili n-yeli o ka di kpe o. Bihi ŋɔ bɔrila yɛligu. DASANA: Nzo Baako wumma, man' dee yi zaƞ n noli ƞͻ n-fiɛbi tia, di mali yɛmbahinga. O bi yɛn wum. Bushɛm ka n zaƞ o n-ʒili n-kͻhi n yɛm zaa n-ti o, ka o bi wum. Man' shinimi n-guhiri o paɤa bͻbu. Di yi nyɛla 'yͻɤu bima' ka o yɛn ƞmɛri na n-ti dihiri o, tiku nya? Nyama di teei ma mi. (O laya) Niɤilim buɤim daa fooiya, ka n paɤa kͻƞ manika n-niɛmdi zim. Nnabi dindali, faashee a daa nyala Bukali ni pari chu'sheli. O dablim maa daa Kala zaŋ buɣisi. Man' daa kuli fͻhimi n-yuuni o ka o priti o maƞ n-gilinda ka nɔhichɛnje maa. BAAKO: To kuli zooimi suɤulo. DASANA: Suɤulo ƞͻ ƞun yaa, di malila di tariga. Ka naɤila o dii baƞla biɛhigu. (Baba paai ba soli ni) BABA: Ooi! Ashee yi chandi maa pa asahi n bala. Dokurigbaƞ daboli ka yi dura, ka n yɛli ye ni gbaai paaiya, ka kari ya lala hali ka n shii ti yi n maƞ ni. BAAKO: To zahimma, tinim' ni kpalim lahabali puuni maa, ti bi kpahim ni lala pam-pam ka ti chana. BABA: Dagbamba n yɛli ni yɛtͻɤa kani n nyɛ yiƞ be wula. Ni yi tooni! DASANA mini BAAKO: Naaa! Yiƞ maa be wula? BABA: Naaa! DASANA: Ma gͻm biɛni? BABA: Wuni ni o nam yiko. DASANA: Ti paɤiri ƞun naa maa. BABA: Ka bo alaamu ka saa maa niƞdi shɛm maa. A ku mi ka di timsi mͻɤu polo ka lee mali miri la yiƞa. DASANA: Nzo Baako, ka ti ni yoli kuli fabili shɛli maa n-bala? BAAKO: Yuuni ƞͻ saa maa ƞun lomi ni o parigi pukpari kam laasabu. To o yɛn shinimi, sahashɛli yi ni ti bɔri ni o miri gandim-gandim maa, ka o doori kom waawaayili. BABA: Dini n-bala ka pukparigu karachinim' sa ʒiya n yɛri ni o ku lahi paai chira ata maa. Ma di yi shiri niŋ lala ŋuna, fitina ni paai ti. DASANA: Ooi! Ka ti shɛbi na maani shili ni ti ko shinkaafa nim ƞͻ. BAAKO: Bɛ cham ni bɛ ʒiri. Salaƞsaa ni mi, di dakulo ala n-bala ka yi ʒiya n-tͻɤisiri n-busim ƞͻ tatabo. Bɛ ni shiri kuli buɤisi shɛm ƞͻ ka di niƞ yɛlmaƞli, ti ku niƞ halaka yuuni ƞͻ? BABA: Yɛlmaƞli! Amaa bɛ ni kuli yɛli maa, di tu ni ti mali siɤa. Yuuni maa, bɛ ni daa kuli buɤisi ni saa maa ni ƞmaai goli shɛli puuni, lala goli maa ni ka o daa shiri chɛbsi. BAAKO: Gooni n-daa lu n-saɣisi biɛɣu maa. Bɛ daa yɛlimi n-tu katari maa. Bula ka bɛ zali dabsa ni saa biɛni ka ti bi nya o lahanli? Man' naʒin dihi bɛ yɛltͻɤa n-tabili. DASANA: Din kuli biɛni yaa, Baba ni kuli yɛli maa, a yi na mali nia ni a zaƞ binbirli pi tiƞgban' ni, ka a niƞ siɤa. Di yi ti niƞ kaman' bɛ ni buɤisi shɛm maa, a ka samli, di mi yi bi lahi niƞ yaa, ti ni di pun suhiri n bͻri shɛli n bala. BABA: Che ka n na bͻhi shɛli. N yi bͻri gburiga, bͻb' dini ka n ni nya li. BAAKO: Gburiga! N nya! Di ƞmanila Yiblamʒee puu maa polo ka n daa nya li maa. Saƞfirila! Yulimi ni bͻbli maa, a ni nyali. BABA: To ka Mba Silimbͻmanaa n-puhi ma di bͻbu. Ni lo paɤa ni n-kuli woli fussi, ka kpeen so wuhi o ni boli na ka o ku tim n-ti o, ka n ʒi ni yɛn nyali shɛli, ka lee mi ni bͻhiri bi tumda. DASANA: N gba yi ti kuni ka n ʒili pͻra, n yɛn brigimi n bo beeni n mali. N daa mela n napobila, ka na bi tooi tali. Beeni maa mi bͻbu n-niƞdi ma zͻraaba. BAAKO: Ka bo n-na be puu polo ka a yɛn ʒi n-kuli? DASANA: N ku nya dabihi n-pa? N paɣiba dari wahala ƞuna, n bi bͻrili. Dinzuɤu man' yi ti kuli yiɤisi puuni ni n kuli, faashee n gilimi n-bo dabihi n-lo n-pa n cheche zuɤu. BAAKO: (O tiriti puu soli nangban' kpaƞa) Puu ƞͻ lan' yi bi yiɤisi n-zani, mͻɤu ni zaƞ o koli maa chaƞ. DASANA: Kariwaanbihi maa mi zaniya n-viɛli pam ka o yɛn niƞ fawaɤili maa. Hali dahima yi kuli kani gba, ma a yi zaƞ bu paa, bɛ yɛn ko li mi. BABA: Ti ni kuli yɛri shɛm ƞͻ, dahinshɛli n daa gba n puuni ka shɛbi garita, n wum la yino ni yɛli, "puu ƞͻ lan' mali vunyaɤili. Nyam' o ni shini mͻɤu ka di bili n-lim o puu shɛm". Yino maa ƞun tahi, "Nnabi di tu ni niri sa o fiɛbga."