Kpema

Kpem(a) nyɛla ninvuɣ'so ŋun maani ka lihiri biɛhigu ka di chani viɛnyɛla. O nyɛla ŋun baŋsiri o nyaaŋa din tu kamaata ni din tuhi ka lahi bɔri sɔŋsim tiri ban bɔri li. O nyɛla zuɣu n ti o nyaan doliba zaa . O biɛhigu nyɛla din nyɛ kpahima n ti o nyaan doliba zaa.

Kpema

Tuma, position

Yaɣ sheli	person
Tuma ŋɔ ni jɛndi yaɣi shɛli	leadership
Male form of label	قائد
Yaɣili	follower

E-Class

Kpema tuma

Kpema mali tuma pam zaŋ ti o nyaaŋa, di shɛŋa n-do gbunni ŋɔ.

1. O bɔri saɣisigu tiri niriba
2. Kpema lahi nyɛla ŋun bɔri bindirugu tiri o niriba
3. O zandi n deeri paɣaba tiri o nyaaŋa
4. O lahi mali paɣ' pini tiri sambanni nima
5. O lahi maani yalikura tiri o nyaaŋa
6. O nyɛla ŋun bɔri suhudoo n-tiri o nyaaŋa
7. O nyɛla ŋun wumsiri o nyaan doliba viɛnyɛla

Ŋuni n-lee simdi kpamli

Kpamli ni tooi paai sokam. Di yi niŋ ka so yi nyɛ kpema ka ti kani, ŋun pa o zuɣu maa n-yɛn deei kpamli maa. O gba yi deei ka ti lahi kani, ŋun gba pa o zuɣu n-yɛn deei li. Kpamli ni tooi paai paɣa, di mi ni tooi lahi nyɛ doo.

Kpamli yi ti paai paɣa, tuun' shɛŋa din ti yɛn tum ka nyɛ dabba tuma, o bɔrila doo ka o tum li ti o.

Kpamli balibu

Kpamli balibu nyɛla din zooi, di shɛŋa n-nyɛ;

1. piibu-piibu kpamli bee kpema
2. Ŋme ka fa kpamli bee kpema
3. Gahim pii kpamli bee kpema

Kpamli fasara

Kpamli bee kpeentali nyela din mali fasara ka kpam shebi ban fu n gari yeli ŋa. Ka di nyɛ din soŋdi ŋun kam mali korisi bee tahima ni o ti nyɛ kpema ka o dun ba ŋan nima o biɛhigu ni. Di sheŋa n-nyɛ;

1. Kpeentali nin suma kuli nye la soŋsim zaŋ ti tarimba bee nandaamba ban kpaŋdi bɛ maŋa bela bela ka bɛ tum viɛnyɛla ka lahi nyɛ soŋsim zaŋ ti ninvuɣ'kpema bee yahinima ban kpaŋdi bɛ maŋa pam pam ka bɛ kpansi tumbu viɛnyɛlinga.
2. Kpema zaa tu ni o mali tɛhi wɔɣila ka lihiri katiŋa n gari o mulchi bee tumtumdiba - Jack Ma
3. Kpeen suŋ zaa malila yɛltɔɣali kam tumdi tuma, wula n lee di ninmɔhi ni hankali tali, n che di zambu bahigu, ka di kpaŋsi ti ka laɣim ti n gari ti yi fu n biɛ shɛm - Nelson Mandela.

Nyaan doliba

Nyaan doliba nyɛla ninvuɣ'shɛba ban doli be kpema bee kpamba noli bee zalisi ka bɛ lihiri kpambi maa ni biɛ shɛm. Bi nyela bi kpambi ni niŋ shɛba fooro ka bɛ tumdi n doli fooro maa. Bi yela ban bɔri gubu ni taɣibu n-tiri bi kpamba (kpema) saha shɛli kam ka vorisa bee mushiiba ti yɛn n paaigi kpem maa.