Gbanibu Suurili (Al-Jaathiyah ٱلْجَاثِيَة)[1]

Gbanibu Suurili
surah
Zuliya wuhibuالجاثية Mali niŋ
Japan zuliya (yuli kana) sabbu niひざまずくとき Mali niŋ
Siɣili-lana yulikneeling Mali niŋ
Be lɛbigili zuliya nima ni45. The Kneeling, Q31204706 Mali niŋ
Balli tuma bɛi balli yulilaribanchi Mali niŋ
NahingbaŋMeccan surah Mali niŋ

Suurili ŋɔ maa wuhurila di ni niŋ talahi ni Muslimi kam doli Muslinsi zaligu shεm, Ŋun mi ti doli binshɛɣu din pa li, tɔ! O birgi ya birginsim din niŋ katiŋ’ ka chɛ dolsigu.

Aaya nima mali niŋ

Aaya nima:[2]

  • 1. Ha-Miim (H.M.). [Bachi gaŋ gaŋ ŋɔ maa wuhirimi ni Alkur’aani nyɛla Muɣujizah (lahiʒibsi din ka ŋmali), dama so ʒi di gbinni naɣila Naawuni].
  • 2. Litaafi ŋɔ maa (Al-Kur’aani) siɣisibu yila Naawuni sani na, Ŋuna n­nyɛ Nyεŋda, Yεmgoliŋgalana.
  • 3. Achiika! Sagbana mini tiŋgbani puuni nyεla yεlikpahinda n-zaŋ ti ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli.
  • 4. Yaha! Yi (ninsalinim’) nambu puuni, ni O (Naawuni) ni tooi biŋkob’ shεŋayεɣili tiŋgbani yaaŋa zuɣu nyɛla yεlikpahinda n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban dihitabli (ni Naawuni beni).
  • 5. Ni wuntaŋni mini yuŋ taɣibu, n-ti pahi Naawuni ni siɣisi arzichi (sakom) shεli ka di yizuɣusaa na, ka naan zaŋ li neei tiŋgbani di kpibu nyaaŋa, ni pɔhim ʒɛbu, di zaasa nyεla yεlikpahinda n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban niŋdi haŋkali.
  • 6. (Yaa nyini Annabi)! Dinnim’ maa nyɛla Naawuni nam yɛlikpahinda, ka Ti karindi li n-tiri a na ni yεlimaŋli, ka Naawuni mini O nam yɛlikpahinda ŋɔ nyaaŋa, yεltɔɣa dini ka bɛ (chεfurinim’) lee lahi yɛn ti yεlimaŋli?
  • 7. Azaaba kpeeni be ni ŋum kam nyɛʒirilana, ka kpɛri Naawuni taali ni.
  • 8. O wumdi bɛ ni karindi Naawuni aayanima n-tiri o, din nyaaŋa kao kuli be o maŋ’ tibgibu ni kamani o bi wum li mi la, dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! Tim o azaaba kpeeni lahibali.
  • 9.Yaha! O yi ti baŋ binshɛɣu Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ puuni, ka o gbibi li ka di nyɛ ansarsi. Bannim’ maa filiŋ daazaaba be bɛ zuɣu (Zaadali).
  • 10. Ʒahannama (buɣum) yɛn ti bela bɛ tooni. Yaha! Bɛ ni laɣim (arzichi) shεli ti ku tooi niŋ ba anfaani. Lala ka bɛ ni zaŋ binyεr’ shεŋa leei duumanim’ maa ti ku tooi niŋ ba anfaani shεli. Yaha! Azaaba din bara be bɛ zuɣu (Zaadali).
  • 11. Ŋɔ maa (Alkur’aani) nyɛla dolsigu. Amaa! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali ni bɛ Duuma (Naawuni) aayanim’ maa, bɛ mali azaaba din nyɛ filiŋ, ka nyɛ zaɣikpeeni.
  • 12. Naawuni n-nyɛ Ŋun balgi teeku n-tin ya, domin ŋarim chani di puuni ni O zaligu. Yaha! Domin yi (ninsalinim’) bo arzichi O pini puuni, domin achiika! Yi nyɛla ban yɛn paɣi (Naawuni).
  • 13. Yaha! Ka O balgi din be sagbana ni tiŋgbani yaaŋa zuɣu n-tin ya namgbanyini. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali yεlikpahinda n-ti ninvuɣu shεba ban tεhira.
  • 14. (Yaa nyini Annbi)! Yεlimi ninvuɣu shεba ban tiyεlimaŋli maa ni bɛ chεli paŋ ninvuɣu shεba banbizɔri Naawuni dabsa (azaaba), domin O (Naawuni) ti yo niriba samli ni bɛ tuuntumsa ni daa nyɛ shɛli.
  • 15. Ŋun tum tuunviεlli, tɔ! O maŋ’ zuɣu ka o tum, ŋun mi tum tuumbiεɣu, tɔ! O maŋ’ zuɣu ka o lahi tum, din nyaaŋa yi Duuma (Naawuni) sani ka bɛ yɛn ti labsi ya.
  • 16. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa ti Israaila bihi litaafi (Attaura), ni zalikpana mini Annabitali, ka Ti largi ba bindir’ nyεɣisa, ka tibgi ba (bɛ zaamani puuni) binnamda zuɣu.
  • 17. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) ti ba dalirinim’ din be polo ni, dinzuɣu bɛ daa bi niŋ namgbankpeeni naɣila baŋsim ni kaba na naai, domin jεlinsi din be bɛ sunsuuni. Achiika! A Duuma ni ti niŋ fukumsi bɛ sunsuuni Zaadali n-zaŋ chaŋ binshɛɣu zuɣu bɛ ni niŋdi namgbankpeeni maa.
  • 18. (Yaa nyini Annabi)! Din nyaaŋa, ka Ti (Tinim’ Naawuni) zali a sochibga zuɣu din yi Ti zaligu puuni na. Dinzuɣu doli li, ka miri ka a doli ninvuɣu shεba ban ʒi maa suhuyurlim.
  • 19. Achiika! Di kariya ka bɛ tooi taɣi a shɛli ka chɛ Naawuni daazaaba. Yaha! Achiika! Zualindiriba shɛba nyɛla ban sɔŋdi taba. Naawuni mi n-nyɛŊun sɔŋdi wuntizɔriba.
  • 20. Ŋɔ maa (Alkur’aani) nyɛla zalikpana din neera n-zaŋ ti ninsalinima, ni dolsigu mini nambɔzɔbo n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban dihitabli (ni Chiyaama yiɣisibu).
  • 21. Di ni bɔŋɔ, ninvuɣu shεba ban tum tuumbεrimaa tεhirimi ni Ti (Tinim’ Naawuni) ni zaŋ ba leei kamani ninvuɣu shεba ban tiyεlimaŋli ka tum tuunvεla maa? Bɛ Dunia ʒia mini bɛ kpibu zaasa nyɛla yim, bɛ ni niŋdi fukumsi shεli maa nyɛla din be.
  • 22. Yaha! Naawuni namla sagbana mini tiŋgbani ni yεlimaŋli, domin bɛ ti yo nyɛvuli (ninsala) kam samli ni di ni tum shεli, bɛ mi pala bɛ ni yɛn di shεba zualinsi.
  • 23. (Yaa nyini Annabi)! Di ni bɔŋɔ, a nya ninvuɣu so ŋun gbibi o suhuyurlim ka di nyɛ o duuma, ka Naawuni birgi o pahi o baŋsim zuɣu, ka ŋari o tiba mini o suhi ni, ka zaŋ zimsim niŋ o nyabu ni, tɔ! Ŋuni n-yɛn tooi dolsi o Naawuni nyaaŋa? Di ni bɔŋɔ, yi ku teei Naawuni yɛla?
  • 24. Ka bɛ (chεfurinim’) yεli: “Di pala shɛli m-pahila ti Dunia biɛhigu puuni ka ti kpira ka neera, binshɛɣu mi bi kuri ti naɣila zaamani, dinzuɣubɛ ka baŋsim shεli ni dina, bɛ ka shɛli naɣila bɛ zilsirimi.”
  • 25. Yaha! Bɛ yi ti karindi Ti (Tinim’ Naawuni) nam yɛlikpahinda din be polo ni tiri ba (chεfurinima), bɛ ka daliri shεli m-pahila bɛ yεrimi: “Tahimi ya ti banim’ (ban daŋ tooni maa) na, yi yi nyɛla ban mali yεlimaŋli.”
  • 26. (Yaa nyini Annbi)! Yεlima: “Naawuni n-nyɛŊun tiri ya nyɛvuya, din nyaaŋa ka O kuri ya, din nyaaŋa kaOyɛn ti laɣim ya Zaadali ka zilsigu ka di puuni. Amaa! Ninsalinim’ pam bi mi.”
  • 27. Yaha! Naawuni n-nyɛŊun su sagbana mini tiŋgbani yiko. Yaha! Dabsi’ shεli Chiyaama ni yɛn ti yiɣisi maa, ninvuɣu shεba ban saɣinda yɛn ti niŋla ashaara
  • 28. Yaha! (Dindali maa) ka a yɛn nya ka Annabi kam niriba gbaŋgbaya (bɛ duna zuɣu), ka bɛ boondi Annabi kam niriba ni bɛ ti deei bɛ (tuuntumsa) gbana, (ka bɛ yεli ba): “Zuŋɔ ka bɛ yɛn yon ya yi tuuntumsa ni daa nyɛ shɛli samli.”
  • 29. (Ka Naawuni yεli): “Ŋɔ maa n-nyɛ Ti litaafi (gbana) shɛli din diri ya shɛhira ni yɛlimaŋli. Achiika! Ti daa nyɛla ban sabri yi tuuntumsa ni daa nyɛ shɛli.”
  • 30. Tɔ! Amaa! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli ka tum tuunviεla, ka bɛ Duuma (Naawuni) zaŋ ba n-kpεhi O nambɔzɔbo puuni. Lala maa nyɛla tarli din be polo ni.
  • 31. Amaa! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali, (Zaadali, Naawuni ni ti yεli ba): “Di ni bɔŋɔ, bɛ daa bi karindi N aayanima n-tiri ya, ka yi tibgi yi maŋa, ka daanyɛla ninvuɣu shεba ban nyɛ bibiɛhi?”
  • 32. Yaha! Bɛ daa yiyεli: “Achiika! Naawuni daalikauli nyɛla yεlimaŋli, zilsigu mi ka Chiyaama yiɣsibu ni, ka yi yεli: “Tinim’ ʒi binshɛɣubɛ ni boondi Chiyaama yiɣisibu, tinim’ bi tεhi li shεli naɣila biεhim n-nyɛ li, dinzuɣu ti pala ban dihitabli.”
  • 33. Dinzuɣu, ka tuumbe’ shɛŋabɛ ni daa tum (Dunia puuni) yina polo ni, ka bɛ ni daa maandi shɛli (azaaba) ansarsi maa shee bɛ zuɣu.
  • 34. Ka bɛ yεli ba: “Zuŋɔ, Ti (Tinim’ Naawuni) yɛn tamla yi yεla kamani yini daatam yizuŋɔ dabsili ŋɔ maa laɣimbu shεm. Dinzuɣu yi labbu shee n-nyɛ buɣumni, yi mi ka ban yɛn ti sɔŋ ya.”
  • 35-Di daliri nyɛla yi daa gbibila N (Mani Naawuni) aayanim’ ni ansarsi, ka Dunia biεhigu yɔhim ya, dinzuɣu zuŋɔ, bɛ ku yihi ba di (buɣum maa) puuni, bɛ mi bi bɔri bɛ yεda.
  • 36. Dinzuɣu, paɣibu balbu kam dihitabli ti Naawuni, sagbana Duuma, ni tiŋgbani Duuma, binnamda zaasa Duuma.
  • 37. Yaha! Ŋuna n-su tibginsim sagbana mini tiŋgbani ni. Yaha! Ŋuna n­nyɛ Nyɛŋda, Yεmgoliŋgalana.

Kundivihira mali niŋ

  1. Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
  2. Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.