Escazu Agreement

Dunia zaa ni daa saɣiti shɛli yuuni 2018

E-Class


Escazu Saɣiti nyɛla binshɛli Dunia zaa ni daa saɣiti shɛli yuuni 2018. Di daa yɛliya ni tiŋgbana saɣiti ni lahabali ni tu ka di niŋ bayana, sokam mali soli ni o zaŋ o maŋa m-pahi laɣingu shɛŋa zaa din nyɛ salo dini, ka adalchi be ti ni gbibi ti ʒilɛli ni sham Latin America mini Caribbean tiŋgbana ni. Dini ka sokam booni Escazu Nangbanyini (Spanishi puuni: Acuerdo de Escazú). Di nyɛla andunia zaa nangbanyini shɛli 24 Latin American ni Caribbean tiŋgbana ni daa dihi nuhi zaŋ chaŋ so' shɛŋa din tiri salinima soli ka bɛ ni tooi nyɛ lahabali din jɛndi bi ʒilɛli ni, ka mali nuutimbu zaŋ chaŋ bɛ ʒilɛli ni shaawara gbaabu ni, adalchi din bɛ biɛhigu puuni, ni ʒilɛli ni shɛli din mali anfaani, alaafe ni bɛhisuŋ zaŋ ti ʒamana ŋɔ ni ʒamana shɛŋa din ti na yɛn kana.[1]

Lala nangbanyini ŋɔ maa yami zaŋ ti tiŋgbani 33 din bɛ Latin America polo ni Caribbean polo gba. Nuudihibu kalinli din yiɣisi 24 puuni, be niriba pia-ni-ayi n-daa niŋ dihitabili nuudihibu maa. Bani n-nyɛ: Antigua ni Barbuda, Argentina, Bolivia, Ecuador, Guyana, Mexico, Nicaragua, Panama, Saint Vincent ni Grenadines nima, Saint Kitts ni Nevis, Saint Lucia, ni Uruguay.

Chico Mendes at his home in Xapuri, Acre, Brazil, in 1988, before his murder because of his environmental activism
In the framework of the United Nations General Assembly, bi daa yooi la Escazú Naŋgbanyini Kundi ni bi dihi bi nuhi silimiin goli 27 September 2018.

A yi lihi United Nations General Assembly yala piɛbu puuni, be daa yooi la Escazú Nangbanyini kundi ni salo maa dihi bɛ nuhi silimiin goli September 27, 2018 dali. Lala naŋgbanyini ŋɔ maa daa yimi na yuuni 2012 United Nations nim ʒinahigu la puuni din daa jɛndi lɛbiginsim shɛŋa din mali nyɛvuya. Laa maa zuɣu, din kɔŋko laɣim gbaai kundi bɛ zaa ni yɛn dumba zaŋ chaŋ bɛ lala ʒinahigu maa ni. Bɛ daa sabi li mi yuuni 2015 hali ni 2018 amaa ka bɛ daa saɣi tili Escazú, Costa Rica tiŋgban ni silimiin goli March 4, 2018[2]. Be daa dihi la nuhi silimiin goli September 27, 2018 ka daa kuli chɛli hali ni silimiin goli September 26, 2020.[3] Dihitabili nuudihibu bin pin-yini ka bɛ daa bɔra ni di tum tuma. Be dila nasara silimiin goli January 22, 2021 saha shɛli Mexico mini Argentina[4] ni daa saɣi tili ka pahi bɛ zuɣu. Naŋgbanyini ŋɔ nyɛla din yɛn [5][6]

Ban Daa Bɛni ni be Nuudihibu mali niŋ

Ratification Delays mali niŋ

Niribi pam wuhi bini malila zilisigu sham zaŋ chaŋ Brazil nim polo ni bi ti bi saɣi n-dihi bi nuu ka di mii bi yi shɛli pahila Jabir Bolsonaro gɔmnanti pala ninvuɣ' shɛba ban saɣiti ʒilɛli ni bee salinima yiko nim malibu polo.[7][8] Yaha, niribi lahi niŋ zaɣa ni Colombia nim ni na bi dihi bi nuhi maa dibahibamdi bini pahi tiŋgbaŋ shɛŋa ban mali ninvuɣ' kpima baŋ kuri bi ʒilɛli maa ni.[7]

Kundivihira mali niŋ

  1. Regional Agreement on Access to Information, Public Participation and Justice in Environmental Matters in Latin America and the Caribbean (4 March 2018).
  2. History of the Regional Agreement (English). www.cepal.org. Retrieved 18 June 2021.
  3. https://observatoriop10.cepal.org/en/treaties/regional-agreement-access-information-public-participation-and-justice-environmental
  4. STATEMENT: Escazú Agreement Moves A Big Step Closer to Making the World Safer for Environmental Defenders (22 January 2021). Retrieved 20 April 2021.
  5. Secretary-General's message marking the Entry into Force of the Escazú Agreement. United Nations Secretary-General (22 April 2021). Retrieved 28 May 2021.
  6. A chirim ya: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named OOP10
  7. 7.0 7.1 TERESA DE MIGUEL (26 April 2021). International agreement enters into force to end killings of environmental leaders in Latin America (English). El Pais. Retrieved 18 June 2021.
  8. André Costa (19 April 2021). Brazil set to ignore Escazú agreement that protects environmental activists (English). Diálogo Chino. Retrieved 18 June 2021.