Doro Lubu Na (Outbreak)

Doro lubu na (Outbreak)

Bɔhimbu zaŋ chaŋ doro wuligibu, din tahi doro maa na ni di barina niriba puuni, nti pahi so’ shεli di ni yεn doli tibi lala doro bee n-taɣi ka gu li, doro lubu na nyεla doro yi luna n- wuligi nini pɔbu ni neebu saha shεli ni luɣ’ shεli. Din tooi gbahi niriba biεla ni tinkpan’ shεli bee ka wuligi gbahi tingbana zaa.  Dɔriti dibaanahi biεla ŋ-ŋmani  doro lubu na din saɣi ni di nyε dɔri lurili.  Dɔri lurili nyεla alobo, lala bachi ŋɔ ka bε zaŋ ti doro din loora zaŋ tabili dɔr’ shεŋa din pili ti dundona ni, kamani kom bee bindira puuni dɔriti la. Alobo nyεla doro yi ti wuligi gili gbahi tingbani bɔbigu.

Digbunni (Definition)

Bachinima ŋɔ “ doro lubu na” ni “alobo”  nyεla ti ni mali garibiri taba. Vihivihiriba Manfred S. Green ni o taba propose that latter the latter term be restricted to larger events wuhiya ni Chamber Concise Dictionary ni Stedman’s Medical Dictionary saɣiti ni di bi ŋmani.

Doro Lubu Na Vihigu (Outbreak Investigation)Nira yi yεn vihi doro lubu na/ dɔri lurili na,  ban bɔhindi zaŋ chaŋ doro wuligibu, din tahi doro maa na ni di barina niriba puuni, nti pahi so’ shεli di ni yεn doli tibi lala doro bee n-taɣi ka gu li, doro lubu na tumayili yihi la so’ shεŋa niriba pam ni saɣiti ka doli li.  Kamani United States tingbanni ban taɣiri ka guri dɔriti ni wuhi shεm gbunni ŋɔ.

• ·       Vihi baŋ doro maa na ni be shεm (doro maa ni gbahi shεba bɛ kama ni daa pun be shεm?)
• ·       Dihi tabili ni a zahimbunima maa kpini dɔri lurili maa na.
• ·       Bɔmi so’doligu  n-ti a vihigu.
• ·       Zahimmi doro maa ni wuligi paai shεm ka di nyεla tabibi soli zuɣu.
• ·       Bɔmi soya m-baŋ (bɔ n- tahi lala doro ŋɔ na?)
• ·       Bɔhimmi lala soya ka mali di laasabu.
• ·       Vihima n-nya a soya maa ka chaŋ tooni vihi pahi.
• ·       Bɔmi soya din yεn sɔŋ taɣi ka gu doro ŋɔ.
• ·       Zaŋmi a ni vihi n-nya shεli maa wuhi niriba pam.
• Soya din zaa do zuɣusaa ka doli taba ŋɔ nyεla soya din mali bukaata amaa di bi tumdi dɔriti zaa vihibu puuni.

Saha shεli Bε ni tooi yεli Dɔr' lurili Naaya. (Condition for Declaring an Outbreak Over)

Zaligu wuhiya, ni bε ni tooi yεli ni dɔr’ lurili naaya di yi yina buyi zuɣu n yuui ka bε bi lahi nya  doro maa ninvuɣ’ palli ni yaha, amaa shεŋa ŋuna din tooi  nya buta zuɣu.

Doro Lubu Na Zaligu/ Dɔr' lurili Na Zaligu . (Outbreak legislation)

Doro lubu na zaligu na pɔrimi ka di pa tingbana zaa m mali  soya zaa zaŋti dori loorili zaligu. Amaa tingban’ shεŋa kpaŋdi bε maŋa m mali di zali bihi tumdi tuma, shεhira kamani zaligu din gbubi salo alaafee  “public health law”