World Health Organization

E-Class

Anduniayili Alaafee Tuma Laɣingu
specialized agency of the United Nations, open-access publisher, international organization, academic publisher
Industryhuman health activities Mali niŋ
Di pilli ni7 Silimin gɔli April 1948 Mali niŋ
Tum' baŋsimpublic health Mali niŋ
Participant inThe People's Meeting 2016 Mali niŋ
Office held by head of the organizationDirector-General of the World Health Organization Mali niŋ
Ŋun yuuni/ kpɛmaTedros Adhanom Ghebreyesus Mali niŋ
Nira zaŋtiInternational Association of Scientific, Technical, and Medical Publishers Mali niŋ
Parent organizationUnited Nations Economic and Social Council, Tiŋgbana Naŋgban Yini Laxiŋgu Mali niŋ
Fukimsi tiMedNet Mali niŋ
Partnership withWikimedia Foundation, International Civil Aviation Organization Mali niŋ
Di duzuɣu sheeGeneva Mali niŋ
TaɣiOffice international d'hygiène publique Mali niŋ
Pin' shɛŋa o ni deePrincess of Asturias Award for International Cooperation, Officer of the Order of the Condor of the Andes Mali niŋ
Lahabaya dundɔŋ din mali dihitabilihttps://www.who.int Mali niŋ
Web feed URLhttps://www.who.int/rss-feeds/news-english.xml Mali niŋ
Wabsaati akantiKahoot! Mali niŋ
Zal'kpana sabiri kpaniConstitution of the World Health Organization Mali niŋ
Interested inpublic health Mali niŋ
Official observer status in organisationWorld Intellectual Property Organization, International Organization for Migration Mali niŋ

Anduniayili Alaafee Tuma Laɣingu (World Health Organization (WHO)) nyɛla anduniya alaafee nangbanyini laɣingu din tuma chaŋ ti jɛndi alaafeei bobu zaŋ ti salo.

Andunia’ yili Alaafee Tuma Laɣingu ŋɔ nyεla laɣin’ gahindili din laɣim tuma du’ gahinda din be andunia yili ban tuma nyε ni bε bo alaafee n-ti salo ban be tinduya ni. Andunia yili Alaafee Tuma Laɣingu ŋɔ zalikpana din kpa laɣinsi ŋɔ ni di soya wuhi bε nianima kamani, ni bε kpaŋ bε maŋa ka sokam nyε alaafee soli kam puuni, (the attainment by all peoples of the highest possible level of health). Andunia yili Alaafee Tuma Laɣingu ŋɔ duzuɣu bela Switzerland, Geneva tingbani ni.[1]

Yuuni -04 -07-1948 ka Anduniayili Alaafee Tuma Laɣingu ŋɔ daa kpa, ka bε teeri di yεla kamani Andunia’ yili alaafee dabisili. Laɣingu shεli din gbubi Andunia yili Alaafee Tuma Laɣingu ŋɔ laɣim bihi World Health Assembly (WHA) daa tuui ʒini la bε tuuli ʒia yuuni 24 July 1948. Binyεra din kpa talahi, baŋdiba, tingbana alaafee baŋdiba laɣinsi ni “Office international d'Hygiène Publique” n-ti pahi tinduya ban puri dɔriti bɔŋbɔŋ n-laɣim taba n-leegi Andunia yili Alaafee Tuma Laɣingu ŋɔ. Di tuma zaa daa pili la yuuni 1951 ka du daa ku arizichi pam.[2]

Andunia yili Alaafee Tuma Laɣingu ŋɔ tuma n-nyε li ni di bo alaafee n-ti sokam, ka yuuni salo alaafee barinanima zuɣu, ka lihiri nim’ mɔhi alaafee zuɣu ka lahi kpaŋsiri ninsalinima daalaafee zuɣu ni bε biεr’ suŋ zuɣu. Laɣingu ŋɔ lahi sɔŋdi bɔri tibbu nεma tingbana, ka wuhiri ba tibbu soya, ka laɣisiri lahibaya andunia yili alaafee yεlimuɣisira Andunia yili Alaafee Tuma Laɣingu sani. Andunia yili Alaafee Tuma Laɣingu ŋɔ lahi laɣinda n-deeri lahibaya baŋdiba sani ka tɔɣisiri alaafee yεlimuɣisira zuɣu.

Andunia yili Alaafee Tuma Laɣingunima nyεla ban kpaŋ bε maŋa pam alaafee tuma yaɣa pam puu ni, bε tuma din yi ʒεhira nyεla bε ni tuhi kari chaŋkpandi, bε ni tuhi kari gbal’ bili fiεbifiεbi la, ka lahi yihi ti' shɛli din guri salo ka chɛri yibola doro (Ebola vaccine).  Bε nini ni kpa dɔr’ shεli pumpɔŋɔ nyεla dɔr’ shεŋa ŋan doli pɔhim n-loora kamani, HIV/AIDS, Yibola, kpaɣiʒεɣu, kɔhim’ piεligu; dɔr’ shεŋa ŋan bi doli pɔhim n-loori kamani suhu mini sapuɣu dɔriti.[3]

Di piligu/taarihi mali niŋ

International Sanitary conference nima ŋɔ n-daa niŋ bε laɣingu yuuni 23 June 1851, bana n -daa daŋ Anduniayili Alaafee Tuma Laɣingu (WHO) na. Laɣimbu laɣimbu bɔbigu kamani pia ni anahi din daa pili yuuni 1851 hali 138. International Sanitary conferences nima ŋɔ daa tuhi dɔriti pam, di shεŋa n-nyε tirika’ nyεra, yellow fever, ni bubonic plague. ʒinahisi ŋɔ pam pili tuma ni nimmɔhi la yuuni 1892 International Sanitary Convention ban daa tuhi kari tirika’ nyεra nima nyaaŋga.[4]

Yuma anu nyaaŋga, ka gbaabu daa gbaai zaŋ kpa alobo ŋɔ polo, bε ʒinahisi nasara dibu ŋɔ zuɣu, ka Pan-American Sanitary Bureau (1902), ni Office International d'Hygiène Publique (1907) daa kpa. League of Nations  ni kpa yuuni 1920, ka bε daa kpa alaafee laɣingu tingbani kam. World War II nyaŋga ka tingbana laɣinzuɣu (UN) daa deei alaafee laɣinzuɣ’ shεŋa ŋan pahi n-daa kpa Anduniayili alaafee tuma laɣingu ŋɔ (WHO).[3][5]

Kundivihira mali niŋ

  1. Research for universal health coverage: World health report 2013 (English). World Health Organization. Retrieved 15 August 2013.
  2. Milestones for health over 70 years (English). World health Organization.
  3. 3.0 3.1 [https://www.britannica.com/topic/World-Health-Organization World Health Organization UN public health agency] (English). The Editors of Encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica's editors oversee subject areas in which they have extensive knowledge, whether from years of experience gained by working on that content or via study for an advanced degree.. Retrieved 1948.
  4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3506410/
  5. Assessing implementation mechanisms for an international agreement on research and development for health products (English). Steven J Hoffmancorresponding authora and John-Arne Røttingenb. Retrieved 2012 Nov 1.