Goli Suurili (Al-Qamar ٱلْقَمَر)[1]

Goli Suurili
surah
Zuliya wuhibuالقمر Mali niŋ
Japan zuliya (yuli kana) sabbu niつき Mali niŋ
Siɣili-lana yuliGoli Mali niŋ
Be lɛbigili zuliya nima ni54. The Moon, Q31204716 Mali niŋ
Balli tuma bɛi balli yulilaribanchi Mali niŋ
NahingbaŋMeccan surah Mali niŋ

Suurili ŋɔ maa wuhirimi ni ŋun kam bɔri ni o nya Naawuni nam lahiʒibsi Annabi sani, pɔi ka naan ti yεlimaŋli, tɔ! Dina n-yɛn ti leei daliri ka Naawuni zaŋ li gbaagi o biɛɣuni Chiyaama.

Aaya nima mali niŋ

Aaya nima:[2]

  • 1. Saha (Chiyaama yiɣisibu) miri ya, dinzuɣu ka goli tahibɔɣi (ka pirigi buyi).
  • Yaha! Bɛ (Maka chεfurinim’) yi nya yɛlikpahindili, ka bɛ lԑbi biri ka yεli: “Ŋɔ maa nyɛla sihira din kuli beni sahakam.”
  • 3. Ka bɛ labsi li (Alkur’aani aayanim’) ʒiri, ka doli bɛ suhuyurlim. Amaa! yɛllikam mi nyɛla din dihitabli.
  • 4. Yaha! Achiika! Lahibaya kaba na di (Alkur’aani) puuni din nyɛ tahigu.
  • 5. Di (Alkur’aani) nyɛla yɛmgoliŋga din paai tariga, amaa! Valsigu (wa’azu) bi niŋdi (ninsalinim’) anfaani shεli.
  • 6. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Yim bɛ yɛla ni, dabsi’ shεli beni ka mololana so (Malaaika Israafilu) yɛn ti moli n-zaŋ chaŋ binshɛɣubɛ (ninsalinim’) ni je.
  • 7. Kabɛ nina yɛn ti ba tiŋgbani ni, ka bɛ yiri gbala ni na kamani sakɔriban yεɣili luɣ ulikam.
  • 8.Ka bɛ chani yomyom’ ni bɛ paai mololana maa sani, ka chεfurinim’ naan yεra: “Zuŋɔ nyɛla dabsi’ kpeeni.”
  • 9. Poi ni bana (Maka chɛfurinima), Annabi Nuhu niriba daa labsi (Naawuni yɛltɔɣa) ʒiri. Dinzuɣu,ka bɛ daa labsi Ti (Tinim’ Naawuni) dabli maa (Annabi Nuhu) ʒirilana, ka yεli: “O nyɛla yinyaa,” ka bɛ tahi o zuɣu (ka mɔŋ o ni o ti Naawuni tuuntali).
  • 10. Dinzuɣu, kaosuhuoDuumaka yεli: “Achiika! N nyɛla bɛ ni nyεŋ so, dinzuɣu (Yaa n Duuma Naawuni)! Tim ma nasara.”
  • 11. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) daa yooi sagbana dindoya ni ko’ shɛli (sakurli) din kuli kpaara.
  • 12. Yaha! Ka Ti chɛ ka tiŋgbani puhi ni bilsi, ka (sagbana ni tiŋgbani) kom laɣim ni taba, ka di nyɛla din saɣisi ni (Naawuni) zalgu.
  • 13. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) kpiɣi o (Annabi Nuhu) niŋŋarim shεli din mali taabonim’ mini kpahi ni.
  • 14. Kadi (ŋarim maa) chani ni Ti (Tinim’ Naawuni) gulibu, ka di nyɛla sanyoo n-ti bɛ ni niŋ so (Annabi Nuhu) gutulunsi maa.
  • 15. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa chε li (ŋarim maa), ka di nyɛla yɛlikpahindili. Di ni bɔŋɔ, so beni n-yɛn teei Naawuni yɛla?
  • 16. Ka wula n-daa leei nyɛ N (Mani Naawuni) daazaaba mini N valsigu?
  • 17. Yaha! Achiika Ti (Tinim’ Naawuni) balgila Alkur’aani (n-ti ninsalinima) domin teebu zuɣu.Di ni bɔŋɔ, so beni n-yɛn teei Naawuni yɛla?
  • 18. Aadunima (Annabi Hudu niriba) daa labsi o ʒirilana. Ka wula n­daa leei nyɛ N (Mani Naawuni) daazaaba mini N saɣisigu?
  • 19. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa tim pɔhim din vuri ni yaa na bɛ zuɣu. Dabsi’ shɛli din zuɣubetali kuli bi ŋmaara
  • 20. Ka di tɔhigiri ninsalinim’ kamani dobino tigbir’ shɛli bɛ ni sibgi di wula.
  • 21. Ka wula n-daa leei nyɛ N (Mani Naawuni) daazaaba mini N saɣisigu?
  • 22. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) balgila Alkur’aani (n-ti ninsalinima) domin teebu zuɣu. Di nibɔŋɔ, so beni yɛn teei Naawuni yɛla?
  • 23. Samuudu nima (Annabi Salihu niriba) daa labsi wa’azu ʒiri.
  • 24. Ka bɛ naan yεli: “Di ni bɔŋɔ, ti yɛn dolila ninvuɣu yino ti puuni? Din’ ŋuna achiika! Ti be birginsim mini yinyahili puuni.”
  • 25. “Dini bɔŋɔ, o koŋko sani ka bɛ tim na ni wahayi ti puuni? Chɛli gba! O kuli nyɛla ʒirilana, ka nyɛla ŋun tibgi o maŋa.
  • 26. Ni baalim, biɛɣuni bɛ sa ni baŋ ninvuɣu so ŋun nyɛ ʒirilana, ka lahi tibgi o maŋa.
  • 27. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) nyɛla ban yɛn tim laakumi na, ka o ti leei dahimbu n-zaŋ ti ba, dinzuɣu, (yaa nyini Annabi Salihu): “Kuli lihimi ba, ka pahi suɣulo.”
  • 28. Yaha! Tim ba lahibali kadama kom maa (tiŋ’ maa zaa ni nyuri ko’ shεli) nyɛla din pirgi bɛ (mini Laakumi) sunsuuni, (ka laakumi maa mali o nyubu dabsili, ka bɛ mi gba mali bɛ nyubu dabsili, ka yεɣili kam yɛn kani na kulga maa ni n-ti toori kom maa) o nyubu dabsili.
  • 29. Ka bɛ boli bɛ zo na, ka o ti zaŋ takɔbi n-ti ku (Laakumi maa).
  • 30. Ka wula n-daa leei nyɛ N (Mani (Naawuni) daazaaba mini N saɣisigu?
  • 31. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa timla tahigu na bɛ zuɣu yim, ka bɛ leei kamani mɔri din kuui, ka woliwoli.
  • 32. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) balgila Alkur’aani (n-ti ninsalinima) domin teebu zuɣu. Di nibɔŋɔ, so beni n-yɛn teei Naawuni yɛla?
  • 33. Annabi Lutu niriba daa labsi wa’azu ʒiri.
  • 34. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa timla pɔhim din ʒɛri ni kuɣabɛ zuɣu, gbaai yihi Annabi Lutu yiŋ’ nim’ ko, Ti daa tilgi ba la bekaali na.
  • 35. Ka di nyɛ yolsigu din yi na Ti (Tinim’ Naawuni) sani. Lala ka Ti yɔri ŋuŋ kam paɣi samli.
  • 36. Yaha! Achiika! O daa niŋ ba wa’azu n-zaŋ chaŋ Ti (Tinim’ Naawuni) gbaabu (azaaba) ka bɛ niŋ namgbankpeeni ni wa’azu maa.
  • 37. Yaha! Achiika! Bɛ daa bɔri ni o (Annabi Lutu) zaŋ o saamba n-ti ba, ka Ti zom bɛ nina (ka yεli ba): “Lammi ya N daazaaba mini N valsigu (sanyoo).”
  • 38. Yaha! Achiika! Azaaba shɛli din bi ŋmaara daa daŋ yi bɛ zuɣu Asibaasi.
  • 39. “Tɔ! Lammi ya N (Mani Naawuni) daazaaba mini N valsigu (sanyoo).”
  • 40. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) balgila Alkur’aani domin teebu zuɣu. Di ni bɔŋɔ, so beni n-yɛn teei Naawuni yɛla?
  • 41. Yaha! Achiika! Valsigu (wa’azu) daa kana Fir’auna niriba sani.
  • 42. Bɛ daa labsi Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ ʒiri, ka Ti gbaai ba gbaari shɛli din nyɛ Nyεŋda, Yikolana gbaabu.
  • 43. Di ni bɔŋɔ, yi Maka chεfurinim’ n-nyɛ ban gari bannim’ maa zaa, bee yi malila din yɛn gun ya litaafi shɛŋa din gari maa puuni?
  • 44. Bee bɛ yεrimi: “Tinim’ nyɛla salo ban yɛn nya nasara?
  • 45. Ni baalim, bɛ ni wurim bɛ salo maa, ka bɛ lebgi bɛ nyaaŋa.
  • 46. Chɛli gba! Saha (Chiyaama yiɣsibu) n-nyɛ bɛ daalikauli saha. Yaha! Saha maa mali mushiiba, ka to n-gari binshɛɣu kam.
  • 47. Achiika! Bibɛhi be birginsim puuni (Dunia ŋɔ), ka yɛn ti bela birimbu puuni (Zaadali).
  • 48. Dabsi’ shεli bɛ ni yɛn ti vɔri ba buɣum ni, ka bɛ nina ba tiŋgbani ni. (ka bɛ yεli ba): “Lammi ya sakara buɣum daazaaba.”
  • 49. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) nam la binshɛɣu kam ka di doli Ti zaligu.
  • 50. Yaha! Ti zaligu pa shεli m-pahila yim, ka di leei kamani nimbila nyεɣisibu.
  • 51. Yaha! Achiika Ti (Tinim’ Naawuni) daa mini gbaai yi (Maka chεfurinim’) tatabo. Di ni bɔŋɔ, so beni n-yɛn teei Naawuni yɛla?
  • 52. Binshɛɣu kam mi, bɛ (Malaaikanim’) sabi li mi niŋ kundinim’ (litaafi nim’) puuni.
  • 53. Yaha! Din kam pɔra, bee din galsi, di nyɛla din sabi n- doya.
  • 54. Achiika! Wuntizɔriba yɛn ti bela Alizanda yiya mini kulibɔna puuni.
  • 55. Kadi be yεlimaŋli ʒishee (Alizanda), Dumma So Ŋun nyɛ Sulinsilana, Ŋun zaandi binshεɣu kam fukumsi sani.

Kundivihira mali niŋ

  1. Bachigahinda Din Be Dagbanli Kur'aani Puuni. The Noble Qur'an: Translation of the Meanings (Dagbani language).
  2. Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation, by Muhammad Baba Gutubu.