Afrika

(Africa ka di tom m-bahina)

E-Class

Afrika
Tuma


Dunia tinsi pubu-pubu zaa, Afrika[1] n-nyɛ din pahiri ayi zaŋkpa tiŋgbaŋ galisim[2] ni daadam biɛligu.Tiŋgbani ŋɔ puuni, gbaŋsabila n-nyɛ ban zooi. Mediterranean Sea, Isthmus of Suez, Red Sea, Indian Ocean ni Atlan-tic Ocean zaa nyɛla ko' shɛŋa din gili Afrika ŋɔ tiŋgbana. Madagascar[3] mini archipelagos balibunima zaa pahila tiŋgbani ŋɔ puuni. Di yi nyɛla tiŋgbani galisim polo, Algeria n-nyɛ tuuli amaa di yi nyɛla niribi galisim Nigeria n-nyɛ tuuli. Niribi pam sa.

Taarihi mali niŋ

Tingban ŋmali mali niŋ

Bala mali niŋ

Zahinbu puuni, bal’shɛŋa ban tɔɣisira Duniya ŋɔ puuni gari tuhili (UNESCO[4] ban yɛlimi ni tusa ayi polo).Bala ŋɔ pam nyɛla din yi tingbani ŋɔ puuni na amaa shɛŋa yila Europe mini Asia tingbani ni. Afrika n-nyɛ tingbani shɛli ban yɛri balla pam dinzuɣu di ka lahiʒiba ni niriba tooi yɛri balla pam Afrika n-ti pahi Silimiinsi dina gba shɛli.Bal'shɛŋa din yi Afrika puuni mali la pubu anahi:

Kaya ni taada mali niŋ

Adiini mali niŋ

Ariziki nimma mali niŋ

Afrika tinsi mali niŋ

 

Kundivihira mali niŋ

  1. Africa | History, People, Countries, Map, & Facts | Britannica (en).
  2. "Africa", Wikipedia (in English), 2021-12-22, retrieved 2021-12-28
  3. How many countries in Africa? - Worldometer (en).
  4. https://plus.google.com/+UNESCO+(2019-03-15).+General History of Africa (en).