Bia yuli tibu: Waligimsim din be labiteei balibu ni.
Lahabali din nyahi Lahabali din pahi
m →Ʒɛman’ kurili bia zuɣupinibu.: Added an interlinks |
m Added content |
||
Kuligu 9:
== Ʒɛman’ kurili bia zuɣupinibu. ==
Dagbaŋkpamba n-nya ka yɛli ni, “Nyɔri zuɣu ka bɛ kɔhiri koko.” Dinzuɣu bia zuɣu ka doo kpuɣiri paɣa. Doo yi kpuɣi paɣa [[Dagbaŋ]] ka o ti zali pua, din kpalim nyɛla bɛ kahi ʒiɛri n-zali ka guhiri o dɔɣim dali. Naawuni yi ti sheei paɣa ŋɔ ni alaafee bɛ kpalindila kpaliŋga. Ni kpaliŋga ŋɔ nyɛla din wuhiri paɣa maa ni kpaŋ o maŋa shɛm ka lahi wuhiri o ni dɔɣi bi’ so. [[Dagbaŋ]]
[[Naawuni]] yi sheei paɣa ŋɔ ni alaafee dahinshɛli, din kpalim nyɛla bɛ ŋma bia nyuɣu. Nyuɣu ŋmabu n-nyɛ tuuli bɛ ni niŋdi binshɛɣu di yi niŋ ka paɣa dɔɣi. Di yi niŋ daliri ka bia maa nyɛla paɣa, ka doo be yoma lala doo ŋɔ n-ŋmari bia ŋɔ nyuɣu. O yi wum kpaliŋga maa o bɔrila liɣiri n-ti paɣidɔɣisotɔɣinda maa ni o deei ka ŋma bia maa nyuɣu viɛnyɛla. [[Dagbaŋ]] kali soli zuɣu, doo daa yi ŋma bia nyuɣu ka o nyɛla paɣa, bia maa yi ti zooi bɛ zaŋdila bia maa n-ti doo maa bee doo maa n-kpuɣiri o.
Kuligu 23:
Ni bɛ yi buɣi baɣa ka baŋ bia ŋɔ yuli din kpalim nyɛla bɛ maali baɣiyuya ka pini o zuɣu. Zuɣupinibu dazɔhigu dali, Dɔɣirikpɛma bɔrila no’ shɛba bɛ ni yɛn zaŋ maali baɣiyuya maa zaa zali ka biɛɣu naanyi neei. No’ shɛba bɛ ni daa yi mali maani baɣiyuya ŋɔ nyɛ no’ ʒee, no’ piɛlli, no’ sabinli nti pahi no’ yoli zuɣu. Ni baɣiyuli ŋɔ mi maanila yili maa napo’ tuuli dunoli ni. Ni di maalibu saha dɔɣirikpɛma zaŋdila no’ ʒee la n-ka bɛ kpiimba ka yɛli ni bɛ deemi no’ ʒee ŋɔ ka yihi bɛ mini bilɛɣu maa nimmɔhi ni. Di nyaaŋa ka o lahi zaŋ no’ sabinli la gba n-kanka bɛ kpiimba ka yɛli ba ni bɛ deemi no’ sabinli ŋɔ ka yihi ba ninsabisi ni. Ka lahi ŋma no’yoli la mi n-ti ba ka yɛli bɛ kpiimba maa ni bɛ deemi ka yihi bia maa mini daŋ maa yɛl’ yɔhi mini yɛl’ gola ni. Ni no’ piɛlli maa m-bahindi nyaaŋa. Ni o mi, o ŋmari o mi n-ti bɛ kpiimba ŋɔ ni bɛ deei ka ti bia maa mini daŋ maa suhupiɛlli. Dɔɣirikpɛma ŋɔ yi maali baɣiyuya ŋɔ naai o nyarila o ninkur’ taba m-pahi o maŋa zuɣu ka bɛ kpe paɣidɔɣiso maa ni be du’ shɛli maa nti zaŋ bia maa yuli n-ti o. Bɛ yɛliya ni Dɔɣirikpɛma ŋɔ yi yɛn ti bia ŋɔ yuli ŋɔ o zaŋdila o noli n-kpa bia maa nudirigu tibili m-boli yuli maa buta ka lɛbigi nuzaa tibili maa gba m-boli yuli maa buta n-niŋ dini o yi nyɛ doo, o mi yi nyɛ paɣa bunahinahi.
Bɛ yi kuli zaŋ yuli maa kpe nti ti bia maa paɣiba kpalindila kpaliŋga buta (o yi nyɛla doo) bee bunahi (o yi nyɛla paɣa). Kpaliŋga kam ka bɛ yi kuli kpalim bɛ boonila bia maa yuli ka sokam wum ka baŋ bɛ ni ti o yu’ shɛli. Bɛ yi ti bia ŋɔ yuli naai, din kpalim nyɛla bɛ pini o. Zabbiɛri ŋɔ pinibu shee, paɣidɔɣisotɔɣinda n-gbubi bia maa ka wanzam maa pindi o. Amaa bia ŋɔ yaba paɣa bee o piriba ni tooi gbubi o ka wanzam pini o. Dindali maa ka wanzam daa yi lahi gundi bia ŋɔ o yi nyɛ doo. Lala saha maa nira daa yi nya Dagbana ka o bi guni, di malila di daliri. Shɛli ni bia maa ma dɔɣirimi ka bihi maa kpira, ka bɛ vihi ka di ʒɛmi ni bɛ yi guni o, o ku gali. Nira daa yi beni ka bi guni, Dagbamba booni o la wanzambulaa. Yuli maa wuhirimi ni wanzam ni ti guni o dahinshɛli.
[[Dagbamba]] bi gundi paɣiba ka zuliya shɛba ni gundi bɛ bihi ban nyɛ paɣiba shɛm la. Wanzam daa yi pini bia ŋɔ naai ka bɛ mali daŋ nini ni chiha bee zuliya chiha bɛ chihiri o mi. Shɛba daa yi boori o la tapalli, ni o yi kpi ka ti labina, bɛ ni baŋ o. Di saha lala chiha maa dɔɣirikpihim chiha m-bala. Shɛba gba daa tooi chihiri gbengbe chiha ka shɛba chihiri karinchahili bee kpibigananintam.
Ninkura yɛliya ni bɛ daa yi kuli ti bia maa yuli ka pini o zabbiɛri ŋɔ di naami maa, ni din kpalim nyɛla bɛ zaŋdila no’ shɛba bɛ ni zaŋ maali baɣiyuya maa n-duɣi saɣim n-tari bɛ ʒiʒiini taba zaa ka bɛ di, ka suhi Naawuni ni o che ka bia maa ti wum o yuli maa ka saɣi li. Ni Naawuni sumi o ko’ suŋ ka lahi baagi o n-ti ba.
| |||