Bia yuli tibu: Waligimsim din be labiteei balibu ni.
Lahabali din nyahi Lahabali din pahi
m Added a heading |
m →Ʒɛman’ kurili bia zuɣupinibu.: Added an interlinks |
||
Kuligu 15:
Dagbamba yi nya zuɣusuŋ, n yɛrila paɣa yi dɔɣi di nyɛla suhupiɛlli ni achiika n-ti sokam. Lala zuɣu ban nyari biliɛɣu ŋɔ ka tariga. Ŋun kuli kpe ni o ti nya bia ŋɔ, o kpuɣiri o mi n-diɛmdiɛm ka zaŋ o sɔŋ. Dɔɣiriba mini simnima zaa nyari bia. Bilɛɣu ŋɔ mi nyabu wuhirila niriba mini paɣidɔɣiso maa ni nyaɣisi shɛm. So ku chaŋ ni o ti nya o mini ŋun bi nyaɣisi bia. A ni tooi wum ka paɣidɔɣiso so ti sɔɣiri fabinda ni, “Hali n ni dɔɣi ŋɔ, zaɣila ŋun bi kana ti nya m bia maa gba.” Paɣiba n-tooi nyari bihi amaa dabba ban dii bi kpaŋsi li. Dab’ shɛba ban bɔri gba ni tooi nya bia. Amaa pakopanda ka niriba je ni bɛ nyari bɛ biliɛri. Ni di daliri nyɛla, o yi nya bia ŋɔ, bia maa pala ŋun yɛn niŋ nyɛvuli.
Ʒɛman’ kurili bɛ daa yi dɔɣi bia ka yihi chiha din beni zaa naai, din kpalim nyɛla bɛ guhirila bia maa nyuɣu lubu. Amaa Dagbaŋ ninkura yɛliya ni bia nyuɣu lubu dii bi jɛndi mali dabisili bee saha. Ni amaa di dolila bia maa mini bɛ ni dɔɣi o saha shɛli. Ni bɛ yi dɔɣi bia Kikaa saha, o nyuɣu tooi luri yom n-gari bɛ ni dɔɣi bi’ so shɛɣu ni. Ni bia ŋɔ nyuɣu yi lu dahinshɛli, paɣiba yirimi na nti yɛli dabba maa ni “Piɛm kpaaya.” Amaa saha shɛli di ni tooi niŋ ka di nyɛla Paɣidɔɣisotɔɣinda ŋɔ surila bia ŋɔ kom ka o nyuɣu maa kpaai bee n-lu. Ni di yi ti niŋ ŋ-ŋɔ [[paɣidɔɣisotɔɣinda]] maa yɛrila yili maa yidana paɣa ka o mi naanyi yi nti yɛli yili yidana maa. Di saha yili yidana ŋɔ gba ni che ka lahibali ŋɔ paai bɛ [[Dɔɣirikpɛma]]. Dama Dagbaŋkpamba n-yɛli ni ,” Ninvuɣ’ yino bi nyari sobuɣim.” Lahibali ŋɔ yi paai Dɔɣirikpɛma ŋɔ, o nyɛrila ninkura ayi m-pa o maŋa zuɣu ka bɛ chaŋ ti zu dunia nyaaŋa bee n-go baɣa. Amaa o yi nyɛla ŋun lahi ka yaa, o ni tooi ʒini ka tim o nini ni tiɣi ninkuri’ shɛba ka bɛ chaŋ. Dimbɔŋɔ zaa mi dolila bia maa nyuɣu lubu. Dama [[Dagbaŋ]] kali soli zuɣu, bia nyuɣu yi bi lu, bɛ bi buɣiri baɣa. Di yi niŋ daliri ka nyuɣu maa ti lu ka saha beni, bɛ ni tooi go baɣa maa ni amaa saha yi kpe bɛ chɛrimi ka biɛɣu neei pɔi ka bɛ naanyi chaŋ nti buɣi baɣa ŋɔ bee n-zu dunia nyaaŋa. Hali bɛ yi buɣi baɣa ŋɔ kuna ka saha lahi kani, bɛ chɛrimi ka biɛɣu neei ka bɛ naanyi pini bia maa zuɣu.
N vihigu puuni, bɛ daa yɛli ma ni baɣa ŋɔ buɣibu daliri nyɛla bɛ baŋ bia maa ni siɣi so bɛ daŋ maa puuni, ni ka lahi vihi baŋ baɣiyuya ŋan lu daŋ maa ni ka bɔri maalibu. Ni dama di tooi niŋdi daliri ka so puli baɣiyuli ka ti tam di maalibu yɛla, dinzuɣu bɛ yi chaŋ ʒini baɣisi bee alikaya ŋɔ tooni bɛ nyɛla ban ni nya ka teei ba ka bɛ kuli ti yihi lala sangaya maa zaa ka naanyi pini bia maa zuɣu ka zaŋ o siɣilana maa yuli n-ti o. Ni amaa di ni tooi niŋ ka bɛ bi zaŋ bia siɣilana yuli ti o di yi niŋ ka bia ŋɔ je lala yuli maa. Ni di yi ti niŋ ŋ-ŋɔ bɛ ni tooi taɣi yuli n-ti bia ŋɔ amaa ka leei kuli mi o ni siɣi so.
Kuligu 25:
Bɛ yi kuli zaŋ yuli maa kpe nti ti bia maa paɣiba kpalindila kpaliŋga buta (o yi nyɛla doo) bee bunahi (o yi nyɛla paɣa). Kpaliŋga kam ka bɛ yi kuli kpalim bɛ boonila bia maa yuli ka sokam wum ka baŋ bɛ ni ti o yu’ shɛli. Bɛ yi ti bia ŋɔ yuli naai, din kpalim nyɛla bɛ pini o. Zabbiɛri ŋɔ pinibu shee,paɣidɔɣisotɔɣinda n-gbubi bia maa ka wanzam maa pindi o. Amaa bia ŋɔ yaba paɣa bee o piriba ni tooi gbubi o ka wanzam pini o. Dindali maa ka wanzam daa yi lahi gundi bia ŋɔ o yi nyɛ doo. Lala saha maa nira daa yi nya Dagbana ka o bi guni, di malila di daliri. Shɛli ni bia maa ma dɔɣirimi ka bihi maa kpira, ka bɛ vihi ka di ʒɛmi ni bɛ yi guni o, o ku gali. Nira daa yi beni ka bi guni, Dagbamba booni o la wanzambulaa. Yuli maa wuhirimi ni wanzam ni ti guni o dahinshɛli.
[[Dagbamba]] bi gundi paɣiba ka zuliya shɛba ni gundi la. Wanzam daa yi pini bia ŋɔ naai ka bɛ mali daŋ nini ni chiha bee zuliya chiha bɛ chihiri o mi. Shɛba daa yi boori o la tapalli, ni o yi kpi ka ti labina, bɛ ni baŋ o. Di saha lala chiha maa dɔɣirikpihim chiha m-bala. Shɛba gba daa tooi chihiri gbengbe chiha ka shɛba chihiri karinchahili bee kpibigananintam.
Ninkura yɛliya ni bɛ daa yi kuli ti bia maa yuli ka pini o zabbiɛri ŋɔ di naami maa, ni din kpalim nyɛla bɛ zaŋdila no’ shɛba bɛ ni zaŋ maali baɣiyuya maa n-duɣi saɣim n-tari bɛ ʒiʒiini taba zaa ka bɛ di, ka suhi Naawuni ni o che ka bia maa ti wum o yuli maa ka saɣi li. Ni Naawuni sumi o ko’ suŋ ka lahi baagi o n-ti ba.
| |||